استان اردبیل
استان اردبیل به مرکزیت اردبیل در منطقه آذربایجان واقع شده است. این استان از شمال به جمهوری آذربایجان، از سمت غرب به استان آذربایجان شرقی، از سمت شرق به استان گیلان و از سمت جنوب به استان زنجان محدود شده است.این استان دو اثر ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو و همچنان عسل سبلان در سازمان جهانی مالکیت فکری WIPO دارد
شهرستان اردبیل
شهرستان اردبیل در شمال غربی ایران و در مرز ایران با جمهوری آذربایجان قرار دارد. این شهرستان با داشتن آب و هوای مناسب، تابستان های خنک و ملایم و با قرار گرفتن کوهستان زیبای ساوالان (سبلان) با قلل مرتفع و دیدنی که سبب تلطیف آب و هوای این شهرستان و زیبایی فوق العاده این شهرستان شده است از قطب های مهم گردشگری ایران بشمار میرود. تیساوازوری مجارستان و ارزروم ترکیه خواهر خوانده های شهر اردبیل اعلام شده اند.
اثر ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
بقعه شیخ صفی الدین یکی از مکان های تاریخی و ارزشمند شهر اردبیل می باشد. این مکان با استفاده از معماری سنتی ایرانی و به کارگیری حداکثر فضای در دسترس ساخته شده و انواع قسمت ها از قبیل کتابخانه، مسجد، مدرسه، مخزن، بیمارستان، آشپزخانه، نانوایی و چندین دفتر اداری در آن جای داده شده است. علاوه بر مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی، مقبره شاه اسماعیل اول (نخستین پادشاه صفویه) نیز در این مجموعه قرار دارد. بعد از مرگ شاه اسماعیل - اولین پادشاه سلسله صفویه – بازماندگان او تصمیم گرفتند پیکر شاه را در کنار قبر شیخ صفی الدین دفن کنند.آرامگاه همسر شاه اسماعیل (مادر شاه طهماسب) و برخی از مشایخ و صاحب منصبان دوران صفوی و کشته شدگان جنگ چالدران نیزدر این مکان قرار دارد. . این مکان ارزشمند و تاریخی در سال ۲۰۱۰ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید
سایر جاذبه های فرهنگی
جمعه مسجد
این بنا ازمهمترین وقدیمیترین مساجد اسلامی ایران و آذربایجان به شمار میرود. این مسجد مربوط به دوران سلجوقیان است که کنار آتشکده ای قرار گرفته و ساختمان قبلی مسجد مربوط به آتشکده بودهاست جمعه مسجد شامل حیاط و ایوان و طاق باشکوهی بوده که در حمله مغولها تخریب شده و فعلاً قسمتی از مسجد سالم است. جمعه مسجد در تاریخ ۲۸ خرداد ۱۳۱۵ با شماره ثبتی ۲۴۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
بقعه شیخ جبرائیل کلخوران
بقعه سید امینالدین جبراییل، بقعه شیخ جبرائیل یا بقعه کلخوران، آرامگاه پدر شیخ صفیالدین اسحق اردبیلی جد سلاطین صفوی است و در روستای شیخ کلخوران در سه کیلومتری اردبیل واقع شدهاست. روستای کلخوران نیز گاه به نام این بقعه «کلخوران شیخ» خوانده میشود. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۶۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
برج شاطر
برج شاطر (گنبد شاطر) مربوط به اواسط دوره ایلخانی است و در شهرستان اردبیل، روستای صومعه واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۱۸۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
مجموعه بازار اردبیل
مجموعه بازار اردبیل در دوره سلجوقیان بنا شده است که در شهرستان اردبیل، واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۶۴ با شمارهٔ ثبت ۱۶۹۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پل پنج چشمه
پل پنج چشمه (پل یعقوبیه) مربوط به دوره صفوی است و در اردبیل، روی رودخانه بالیقلو چای واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۷۶ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
پل هفت چشمه
پل هفت چشمه (پل داشکسن) مربوط به دوره صفوی است و در اردبیل، روی رودخانه بالیقلوچای واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۷۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
حمام آتقی اردبیلی
حمام تاریخی آقانقی (ظهیرالاسلام) در میدان عالی قاپو محل موزه مردم شناسی اردبیل است. در این موزه علاوه بر نمایش ۳۳ نوع مجسمه با پوشش محلی مردم استان اردبیل، آثار و دست نوشته های مربوط به هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه جمع آوری و به نمایش گذاشته شده است. این حمام در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۹۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
خانه سید ابراهیم هاشمی
خانه سید هاشم ابراهیمی مربوط به دوره زند است و واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۰۴۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
شهرستان بیله سوار
کاروانسرای شاه عباسی شورگل
محوطه کاروانسرای شاه عباسی شورگل مربوط به سدههای میانه دورانهای تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان بیلهسوار، بخش قشلاق دشت، دهستان قشلاق جنوبی، روستای شورگل واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۹۹۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
شهرستان خلخال
آرامگاه شیخ کشف الدین انصاری
مقبره شیخ کشف الدین انصاری مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان خلخال، بخش خورش رستم، روستای دایوکندی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۰۵۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
شهرستان سرعین
روستای ویند
روستای ویند كلخوران با آثار باستانی مانند دهكده صخره ای و شگفت انگیز، جاذبه ها و مناظر طبیعی در امتداد دره زیبای ورنیاب، گورستان هایی متشكل از سنگ قبرهایی دیدنی مربوط به دوره های گذشته، بصورت دهکده توریستی و موزه ای تاریخی، هنری و طبیعی درآمده است.وجود غارهای ساخته شده به دست انسان در دل کوهها نشان از قدمت بسیار زیاد این روستا دارد. در این روستا دخمه های سنگی متعددی قرار دارد که به احتمال زیاد خانه اهالی محل در پیش از تاریخ بوده است. آثار صخرهای ویند در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ خورشیدی با شمارهٔ ثبت ۳۶۶۹ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
دهکده صخره ای کنزق
روستای کنزق در سه کیلومتری شهر سرعین قرار دارد و این روستا دارای غارهایی با معماری بینظیر و قدمت تاریخی ۲ هزار و ۵۰۰ سال مربوط به دوره اشکانیان است معماری این روستا متشکل از سه بافت ساختارهای سطح الارضی، قبرستان و فضاهای دستکند با معماری منحصر به فرد است که در قسمت جنوبی پای کوه موسوم به قالا (قلعه) قرار گرفته است. این محوطه در تاریخ 8/10/1390 با شماره 30691 در فهرست آثار ملی کشور ثبت گردید.
تپه آناهیتا
تپه آناهیتا در قسمت غربی شهر سرعین وجود دارد و قدمت آن به دوره قبل از میلاد می رسد. مردمان آن زمان بر اساس اعتقادات دینی، معابد و آتشکده داشتند. وجود این معبد هم گواه همین امر است. تپه آناهیتا نشان دهنده اهمیت این منطقه در نزد ادیان مختلف و بخصوص زرتشتی میباشد. در بالای این تپه معبدی نیمه ویران واقع شده که سالیان دراز محل عبادت و ریاضت موبدان زرتشتی بوده است. همچنین طبق اسناد تاریخی، این منطقه آسایشگاه تابستانی حاکمان ساسانی بوده است . در این معبد نشانه های از آثار مربوط به دوره های بعد از جمله سلجوقیان و ایلخانان نیز موجود است.تپه باستانی آناهیتا شماره 1976 به ثبت آثار ملی رسیده است.
شهرستان مشگین شهر
آرامگاه شیخ حیدر
شیخ حیدر پسر شیخ جنید و خواهرزاده سلطان اوزون حسن آق قویونلو و پدر شاه اسماعیل صفوی بوده. بقعه یا قلعه شیخ حیدر، معماری شاخص دوره ایلخانی و یکی از آثار مهم این دوره است که در مناطق آذربایجان میتوان به آن اشاره کرد و در دورههای قاجاریه و صفویه و پس از آن نیز مرمت شده است .بقعه شیخ حیدر در ۱۸ تیرماه سال ۱۳۱۱ هجری شمسی تحت شماره ۱۸۴ جزو آثار ملی به ثبت رسیده است
محوطه باستانی شهر یئری
محوطه باستانی معروف به شهر یئری ، در ۶۵ کیلومتری اردبیل و ۳۱ کیلومتری شرق مشگین شهر در کنار رود قره سو قرار دارد. وسعت این منطقه تاریخی ۴۰۰ هکتار است و از سه قسمت دژ نظامی، معبد و قوشاتپه تشکیل میشود. قدمت قلعه و معبد به۱۴۵۰ سال پیش از میلاد و قوشا تپه به ۷ هزار سال پیش از میلاد می رسد. نیایشگاه اصلی منطقه شهر یئری که از زیر خاک بیرون آمد، شامل بیش از ۳۰۰ سنگ افراشت با ارتفاعهای مختلف از ۳۵ تا ۲۵۰ سانتیمتر با شکلهای انسانی هستند که حاوی صورت آدمی (بدون دهان)، دست و شمشیر هستند. چارلز برنی دوره آنرا همزمان با هخامنشیان ولی خارج از محدوده دولت آنها می داند.منطقه شهری یئری در تاریخ 24 شهریور 1310 به شماره ۶۱۶۲ به ثبت آثار ملی رسید.
قلعه قهقهه
کهنه قلعه
کهنه قلعه مشکین شهر از آثار دوره ساسانی است و از استحکام خاصی برخوردار بوده و در جنگها و تهاجم دشمنان بهعنوان پناهگاه از آن نگهداری و استفاده میشده است. سنگ نبشتهای به خط پهلوی ساسانی در جبهه شمالغربی این بنا در فاصله 150 متری در آبراهه خیاو قرار دارد. قلعه کهنه تحت شماره ۶۱۸ در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
شهرستان نمین
مسد جامع
مسجد جامع نمین مربوط به دوره قاجار است و در نمین، خیابان امام خمینی، نرسیده به بازار، جنب صارم السلطنه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۶۹۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
شهرستان نیر
اثر ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
کاروانسرای صائین
کاروانسرای شاه عباسی نیر که در استان اردبیل واقع شده متعلق به دوره صفویه است. طراحي اين كاروانسرا كاملا سازگار با اقليم و شرایط محل صورت گرفته و در رونق اقتصادی جاده ابریشم همچنین ایجاد ارتباط امن بین چین و اروپا نقش بسیار پررنگی داشته است. در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، کاروانسرای سنگی صائین بههمراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند.
سایر جابه های فرهنگی
بقعه کورائیم
بقعه کورائیم مربوط به سده های میانه و متاخر دوران تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نیر، شهر کورائیم واقع شده است. این اثر در تاریخ ۶ دی ۱۳۴۷ با شمارهٔ ثبت ۸۲۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
قبرستان قره شیران
گورستان قره شیران مربوط به دوره پس از اسلام است و در استان اردبیل، شهرستان نیر، کورائیم، دهستان یورتچی غربی، روستای قره شیران واقع شده است. این مکان در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۴۹۳۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
شهرستان کوثر
پل پردلیس
بر روی رودخانه قزل اوزن، پلی وجود دارد که هر ذهن کنجکاو و علاقه مند بعد ساعت ها نظاره از زیبایی معماری، استحکام و اهمیت آن سیراب نمی شود. این پل که “پل پردلیس” نامیده می شود روزگاری شرق و غرب عالم را در جاده ابریشم بهم پیوند می داد ، اكنون جز پلی فرسوده ، مخروبه ، متروكه چیزی از آن نمانده است. از نه دهنه آن تنها پنج دهنه باقی مانده است از شواهد و قرائن چنین برمی آید كه این پل در سده سوم و چهارم هجری وجود داشته است. با توجه به اهمیت تاریخ، پل پردلیس در سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
پل فیروز آباد
پل تاریخی فیروزآباد که در فیروزآباد استان اردبیل واقع شده در دی ماه ۱۳۹۹به عنوان اولین اثر معماری صنعتی استان اردبیل به ثبت ملی رسیده است. اين پل بدستور رضاشاه توسط مهندسين آلماني احداث شده و از نظر اصول معماري و سبك اجرا متفاوت با پل هاي تاريخي ايران است
نظر خود را ثبت کنید