استان کرمان
استان کِرمان پهناورترین استان ایران به مرکزیت کلانشهر کرمان است. این استان از شمال به استان خراسان جنوبی، از غرب به استان‌های یزد و فارس، از جنوب به هرمزگان و از شرق به استان سیستان و بلوچستان محدود میشود. استان کرمان با تنوع اقلیمی خود، بزرگترین تولیدکننده خرما و پسته، رتبه دوم تولید گرد و رتبه دوم تولید گل محمدی در ایران را دارا است. استان کرمان ۷ اثر ثبت شده در میراث جهانی یونسکو از جمله باغ شاهزاده ماهان، روستای صخره ای میمند شهربابک، ارگ بم، کویر لوت، دو کاروانسرا و سه قنات، رتبه نخست ایران را از این حیث دارد
کرمان
کرمان در گذشته نام‌های دیگری چون بوتیا، کجاران (بم)، کریمان، کرمانیا، کارمانا و گواشیر داشته‌است. نام کرمان را در کتیبه‌های داریوش می‌توان دید. در آنجا کرمان نام ناحیه‌ای است که از آن چوب یاک برای کاخ‌های هخامنشی حمل میشود. نوشته‌های یونانی هم آن را کرمان خوانده و مردم کرمان را تیره‌ای از پارسیان گفته‌اند
آثار ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
باغ شاهزاده ماهان
-garden-33.jpg)
باغ شاهزاده (شازده) در ماهان و ۳۵ کیلومتری جنوب کرمان قرار گرفته یکی از زیباترین باغ های چشم نواز کشور به شمار می رود. این باغ یادگار عبدالحمید میرزا فرمانفرما حاکم عصر قاجار آن را در زمینی به مساحت ۵.۵ هکتار بنا کرد. بناهای باغ عبارتند از کوشک اصلی یعنی سکونتگاه دائمی و یا فصل مالک که در انتهای فوقانی باغ قرار دارد و سر در خانه در مدخل باغ به صورت بنایی خطی جبهه ورودی باغ را اشغال کرده و در ۲ طبقه بنا شده است در سال ۲۰۱۱ در نشست سی و پنجم میراث جهانی یونسکو به همراه هشت باغ ایرانی دیگر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسید
بیابان لوت
.png)
سابقه تاریخی کویر لوت به حدود هفت هزار سال قبل بر می گردد. بیابان لوت در عرصه ای به وسعت ۲۲ هزار و ۷۸۰ کیلومتر مربع از ناحیه مرکزی تا جنوب شرقی کشور گسترده است. با داشتن مرتفع ترین یاردانگ های (شیارهای) دنیا، گرمترین نقطه سطح کره زمین، بلندترین تپه های ماسه ای و نبکاهای جهان، خندق های عظیم فرسایشی، شبکه های هیدرولوژیک، چاله های زمین ساختی، پدیده های کم نظیر نمکی و دشت های وسیع ریگی (هامادا) از شگفت انگیز ترین و دیدنی ترین نقاط کشور بشمار می رود بیابان لوت در ۲۷ تیر ۱۳۹۵ در چهلمین نشست میراث جهانی یونسکو به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت
قنات گوهر ریز چوپار
قنات گوهر ریز در دامنه کوه های جوپار کرمان واقع شده قدمت آن بیش از ۷۰۰ سال تخمین زده میشود. طول قنات سه هزار و ۵۵۶ متر و با ۱۲۹ حلقه چاه در ۶ شاخه، با دبی آب کنونی ۱۰۰ لیتر بر ثانیه می باشد. پرونده قنات ایرانی در چهلمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو در سال ۲۰۱۷ در شهر استانبول مطرح شد و با ثبت جهانی ۱۱ قنات ایرانی در این اجلاس، سهم استان کرمان سه قنات بود
کاروانسرای گنجعلی خان
کاروانسرای گنجعلی خان مربوط به دوره صفوی است و در کرمان، مجموعه گنجعلی خان واقع شده. در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، کاروانسرای گنجعلی خان به‌همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند
مجموعه های تاریخی کرمان
مجموعه گنجعلی خان
مجموعه تاریخی گنجعلیخان نامش را از سازنده و پایه‌گذار آن یعنی گنجعلیخان، والی و حاکم کرمان در دوره صفویه گرفته است. مساحت مجموعه گنجعلیخان ۱۱۰۰۰ مترمربع و عناصر مجموعه و سال ساخت آنها عبارت‌اند از: میدان، بازار، چهارسوق، حمام، ضرابخانه، مدرسه، کاروانسرا و آب انبار . مدرسه و کاروانسرا در تاریخ 29 آذر 1316 به شماره ثبت 297 عنوان اثر ملی به ثبت رسیده است. 7 اثردیگر در تاریخ 26اردیبهشت 1347 به شماره 829 به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده اند
مجموعه وکیل
در حاشیة بازار بزرگ و در مرکز شهر قدیم کرمان واقع است. عناصر مجموعه عبارت‌اند از: بازار به طول ۲۰۰ متر، مسجد، حمام و کاروانسرا .که مساحت مجموعه قریب ۸۰۰۰ مترمربع است. به دستور محمد اسماعیل خان نوری وکیل الملک حاکم کرمان و در سال ۱۲۸۶ ه.ق. بنا شده است. مجموعه وکیل در تاریخ 12 آبان 1353 به شماره1011 به ثبت ملی در آمده است
مساجد و آرامگاهها
مسجد جامع
مسجد جامع کرمان در اواسط قرن هشتم قمری در حدود سال ۷۵۰ هجری قمری ساخته شد که ساخت آن به امیر مبارزالدین محمد مظفری میبدی، از پادشاهان آل مظفر نسبت داده شده است. در کنار میدان مشتاقیه(شهدا) قرار گرفته است. در تاریخ 12 اسفند ۱۳1۵ با شماره ثبت 276 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است
مسجد ملک
مسجد ملک کرمان در سال ۴۷۸ هجری قمری، در دوره سلطنت سلجوقیان به دستور ملک توران شاه یکم ساخته شد. این مسجد در خیابان امام خمینی واقع شده به‌عنوان قدیمی‌‌ترین مسجد کرمان یاد میشود. بخش‌های گوناگون مسجد به دوره‌های تاریخی مختلف، از آل بویه تا دوره معاصر، تعلق دارند. در تاریخ ۱۵ مهر ۱۳۴۶، مسجد ملک کرمان در فهرست آثار ملی ایران با شماره ۷۶۰ به ثبت رسید
آرامگاه شاه نعمت الله ولی
این آرامگاه که امروزه مساحتی در حدود ۳۵۰۰۰ مترمربع دارد واقع در ماهان می باشد. از ابنیه تاریخی مربوط به دوره صفوی است. شاه نعمت‌الله ولی در سال ۸۳۲ و به قولی ۸۳۴ ه.ق در شهر کرمان درگذشت ساختمان اولیه این بنا اتاقی چهارگوش و مسقف به تاق گنبدی بود که در سال ۸۴۰ هجری قمری در زمان شاهرخ تیموری بنا شد. این اتاق را به دستور احمد شاه بهمنی دکنی ساختند. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۳۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است
گنبد جبلیه
با توجه به اینکه تاریخ دقیقی از ساخت بنا مشخص نیست اما می توان از ساختار آن زمان ساخت را حدس زد که به اواخر دوره ساسانی بر می گردد و در اوایل دوره اسلامی نیز مرمت هایی انجام گرفته است. نظر عده ای چنین است که این بنای تاریخی در گذشته آتشکده بوده اما برخی دیگر بیان کرده اند که معماری این بنا هیچ شباهتی به آتشکده ندارد، بنابراین به آرامگاه یک زرتشتی ربط می دهند. در ساخت این بنا استفاده از شیر شتر به جای آب بوده است و همین امر سبب استحکام بنا گردیده است. در29 آذر سال ۱۳۱۶ شمسی، به شماره ثبت296 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید
سایر جاذبه های فرهنگی
بازار کرمان
بازار کرمان قدمت آن به بیش از ۶۰۰ سال قبل باز می گردد و در دوره ی مظفری و تیموری ساخته شده و طولانی‌ترین راسته بازار ایران محسوب میشود و عمدتاً پس از سده هشتم هجری قمری ساخته شده‌است. این اثر در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۳۸۵۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. بازار بزرگ کرمان شامل قسمت‌های مختلفی است که برخی از آنها مانند بازار وکیل، بازار گنجعلی خان و … قسمتی از راسته بازار هستند و برخی دیگر مانند بازار قلعه و بازار سردار و … به صورت راسته‌های متقاطع با راسته بازار هستند یا تیمچه‌هایی اند که به بازار بزرگ راه دارند
باغ فتح آباد
باغ فتح‌آباد که به آن باغ بیگلربیگی نیز می‌گویند، توسط فضل‌علی خان بیگلربیگی از حاکمان کرمان ساخته شد و زمان ساخت این باغ نیز به سال ۱۲۵۵ هجری قمری می‌رسد. در واقع قدمت باغ فتح آباد به دوره قاجار بر می‌گردد که ساخت آن در زمان محمد شاه قاجار شروع شد و پس از پنج سال به پایان رسید. این باغ الگوی احداث باغ شاهزاده ماهان بوده‌است. این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۲۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است
ارگ راین
ارگ راین با مساحتی بیش از بیست و دو هزار مترمربع، دومین بنای خشتی بزرگ جهان بشمار می‌آید قدمت ارگ راین به دوره ساسانیان می‌رسد ارگ راین یک از دژهای فرمانروایی میرزا حسین خان(راینی) در زمان نادر شاه افشار و پسر او محمد علی خان در زمان زندیه بوده است و این اثر با نام قلعه راین در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۵ با شماره ثبت ۱۲۸۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است
شهرستان ارزوئیه
تپه یحیی
تپه یحیی مربوط به هزاره ۳و۴ - دوره ساسانیان است و در ارزوئیه، صوغان واقع شده تپه یحیی ۱۸ متر ارتفاع دارد. تاریخ این تپه از زمان حجر شروع میشود و به عصر ساسانیان ختم می‌گردد. و این اثر در تاریخ ۹ آذر ۱۳۴۹ با شماره ثبت ۹۰۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است
چهارطاقی سلطان آباد
چهارطاقی ساسانی در نزدیکی روستای سلطان آباد در شهرستان ارزوئیه است. این بنا متعلق به زمان ساسانیان، یعنی دوره پیش از ورود اسلام به ایران است و حدود ۱۶۰۰ سال قدمت دارد
شهرستان بردسیر
مقبره پیر جارسوز
مقبره آسید محمد (پیر جارسوز) قدمت آن مربوط به اواخر قرن ۷ ق می باشد این بقعه متعلق به آقا سید محمد معروف به پیر جارسوز ، مشهور به پیر برحق می باشد، این مجموعه دارای قدمتی قریب ۷۰۰ سال است . البته در برخی منابع نیز ذکر شده كه این بنا در گذشته به عنوان آتشكده استفاده می‌شده است که در این صورت قدمت بنای فوق به دوران پیش از اسلام منتشب خواهد شد. این اثر در تاریخ 1 فروردین 1345 به شماره ثبت 491 در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است.
چهارطاقی نگار
چهار طاقی نگار قدمت آن مربوط به ساسانی می باشد. شاید این آتشکده سالم‌ترین و دست نخورده‌ترین آتشکده در ایران باشد. در شهرستان بردسیر، بخش مرکزی، ۱۹ کیلومتری شمال دهستان نگار می باشد در تاریخ 8 مرداد 1385 به شماره ثبت 15847 در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است.
برج نگار
برج نگار از زیباترین برج های برجای مانده از دوره سلجوقیان و از جاذبه های گردشگری و تاریخی شهر نگار در استان کرمان است. این برج آجر چینی زیبایی دارد و کتیبه ای به خط کوفی از کاشی فیروزه‌ای بر روی آن نصب شده است. برج نگار در واقع مناره ای از یک مسجد است که از دوره سلجوقیان برجای مانده است. اصل مسجد به طور کامل از بین رفته و فقط همین برج باقی مانده است
قلعه دیو
قلعه دیو مربوط به دوره ی هخامنشیان است. علت اینکه نمای دور این قلعه با کوه کنارش شکلی خاص تشکیل میدهد معروف به قلعه دیو شده است. بخش مرکزی، جنوب شرق روستای چناروئیه می باشد. در تاریخ 8 مرداد 1385 به شماره ثبت 15697 در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است.
شهرستان بم
ارگ تاریخی بم ققنوس کویر، نخستین اثر ثبت جهانی استان کرمان
ارگ تاریخی بم به عنوان بزرگترین بنای خشتی جهان با معماری شگفت انگیز و با قدمتی ۲ هزار و ۵۰۰ ساله و مساحت تقریبی 200 هزار متر مربع در حاشیه کویر لوت و نزدیکی شهر بم قرار گرفته است. ارگ و شهر بم از جمله قلعه‌های نظامی بسیار مهم و تاریخی به شمار می روند که در میان قلعه عمارت حاکم نشین روی صخره‌ای طبیعی بنا شده که دارای پنج طبقه است و همگی از جنس خشت و گل می باشد. ارگ بم و منظر فرهنگی آن در ۱۷ تیر سال ۸۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید، قبل از آن در سال ۱۳۴۵، با شماره ۵۱۹ در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده بود.
قنات اکبرآباد و قاسم آباد
قنات اکبرآباد و قاسم آباد بم نیز در فهرست آثار جهانی، قرار گرفته اند که قدمت این ۲ قنات به اواخر دوران قاجاریه و پهلوی اول می رسد. میزان آب دهی قنات قاسم آباد حدود ۹۰ لیتر بر ثانیه و قنات اکبرآباد ۶۰ لیتر بر ثانیه می باشد. این دوقنات با فاصله ناچیز و به موازات یکدیگر قرار دارند. پرونده قنات ایرانی در چهلمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو در سال ۲۰۱۷ در شهر استانبول مطرح شد و با ثبت جهانی ۱۱ قنات ایرانی در این اجلاس، سهم استان کرمان سه قنات گوهر ریز جوپار، قاسم آباد و اکبرآباد بم بود
شهرستان جیرفت
شهر دقیانوس
شهر دقیانوس در شمال شهرستان جیرفت قرار دارد و مربوط به دوره سلجوقیان است. با توجه به وسعت ۴۰ کیلومترمربعی شهر دقیانوس جیرفت که هسته مرکزی آن تنها ۱۲ کیلومترمربع وسعت دارد، این شهر جزو بزرگترین شهرهای اسلامی ایران محسوب می شده است. این اثر در تاریخ 1 فروردین 1345 به شماره 503 به ثبت آثار ملی رسیده است.
تپه کنار صندل الف و ب
کنار صندل یک مکان باستان‌شناسی مربوط به عصر برنز است تپه کنار صندل الف و تپه کنار صندل ب مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان هستند چند کیلومتر با هم فاصله دارند و ارتفاع‌شان به ترتیب ۱۳ و ۲۱ متر است و این دو اثر در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۵ با شماره ثبت ۵۰۹(صندل الف) و 510 (صندل ب)به‌عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده اند.
مقبره امیرحیدر
محل قرار گیری این آرامگاه در دولت آباد اسفندقه می باشد و به دوره صفویه تعلق دارد داخل بنا مطالب زیادی با خطوط ممتاز و خوش نستعلیق و نسخ عالی درج شده است. تاریخ این نوشته ها به سال های 1002 ، 1012 ، و 821 هجری قمری بر می گردد. این بنا از تزیینات گچبری بسیار زیبا و نقوش هندی اسلیمی و شاخ و برگ با نقش شاه عباسی برخوردار است و در تاریخ 1 فروردین 1345 با شماره 532 به ثبت ملی و تاریخی رسیده است
شهرستان راور
اثر ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
کاروانسرای چاه کوران
کاروانسرای چاه کوران مربوط به اواخر دوره قاجار است و در شهرستان راور، مسیر جاده خراسان واقع شده. در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، کاروانسرای چاه کوران به‌همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند
سایرجاذبه های فرهنگی
قلعه قه قهه
قلعه قه قهه مربوط به دوره ساسانیان – دوران پس از اسلام و در شهرستان راور در استان کرمان، روستای ده شیب واقع شده است با قدمتی ۳۰۰۰ تا ۴۵۰۰ ساله که با وجود اشیاء ارزشمند و گران قیمت در دل آن به این بلا دچار شده است. قلعه قه قهه در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۵ با شماره ثبت ۴۹۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
دخمه گبری
در اطراف روستای شریف آباد دخمه زرتشیان قرار گرفته است که مربوط به دوره صفویان می باشد. نشان میدهد که زرتشتیان از گذشته های دور در منطقه شهرستان راور زندگی میکردند. این اثر در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۸۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
یخدان راور
یخدان راور مربوط به اواخر دوره قاجار است و در راور، انتهای خیابان امام خمینی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ دی ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۹۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
شهرستان رفسنجان
خانه حاج علی آقا
خانه توسط حاج‌آقاعلی معروف به زعیم الله رفسنجانی (بزرگترین تاجر ایرانی آن دوره) در ۱۱۳۶ خورشیدی بنا گردیده‌است به عنوان یکی از بزرگترین و زیباترین خانه های خشتی جهان به شمار می رود. این خانه عظیم با زیربنایی بالغ بر ۷۰۰۰ متر است. ساخت این خانه 14 سال طول کشید. این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۵۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
یخدان عباس آباد حاجی
یخدان عباس آباد حاجی با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، دارای دیواری بلند به ارتفاع ۱۲ متر است. چاله یخ بنا عمقی در حدود ۱۰ الی ۱۵ متر دارد و پلان کلی یخدان دایره‌ای شکل است. این اثر در تاریخ ۹ بهمن ۱۳۸۴، با شماره ثبت ۱۳۹۵۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید
آب انبار مرادی
یکی از آثار دوران قاجار در شهر رفسنجان آب انبار مرادی می باشد و به همت بی بی سلطان مرادی بنا شده است. در خیابان بهشتی، جنب موزه مردم‌شناسی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۳۹۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است
شهرستان رودبار جنوب
قلعه میش پدام
قلعه میش پدام رودبارجنوب مربوط به هزاره اول دوران‌های تاریخی پس از اسلام که این قلعه تاریخی در نوع خود دیدنی وجالب توجه است. این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۵۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
شهرستان ریگان
شاه خورشید
.jpg)
قلعه شاه خورشید ریگان ، متعلق به قبل از اسلام، قرن 8 ق و در شهرستان ریگان، روستای گزان خواست واقع شده مربوط به دختر بهمن ابن اسفندیار است. این بنا با بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۱۳۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
شهرستان سیرجان
اثر ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
گلیم شیریکی پیچ سیرجان
شیریکی‌پیچ از ترکیب دو کلمه شیریکی/ شیریک و پیچ تشکیل شده است. طرح‌ها و نقش‌هایی که بر روی گلیم شیرکی پیچ آورده میشود و ابریشیمی که در آن به کار برده شده و گره‌هایی که به تار و پود آن زده میشود خاص و منحصربفرد است. کاربرد این تکنیک در عشایر کرمان با کوچ و تبعید ایلات و طوایف ترک ـ افشار و بُچاقچی ـ در دوران صفویه به کرمان در ارتباط بوده و بافت آن همان روشی است که بیشتر گلیم‌های قفقاز ـ بخصوص قفقاز جنوبی ـ و آسیای صغیر به آن اسلوب بافته می‌شوند. شهرستان سیرجان در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷ میلادی) به‌عنوان شهر جهانی صنایع‌دستی در رشته گلیم از سوی شورای جهانی صنایع‌دستی ثبت شده است.
سایر جاذبه های فرهنگی
قلعه سنگ سیرجان
قلعه سنگ سیرجان مربوط به دوره ساسانیان، دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در ۷ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۵۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
باغ سنگی
باغ سنگی به دست فردی کر ولال به نام درویش خان گنگ اسفندیارپور که به کشاورزی اشتغال داشته، ساخته شده. چند سال بعد از انجام اصلاحات ارضی، در سال ۱۳۴۰ که بسیاری از زمین هایش رو از دست داده بود، به نشانه اعتراض درخت های باغش رو که همه آنها خشک شده بود با آویزان کردن سنگ زینت بخشید. این اثر در تاریخ 8 مرداد 1385 به شماره ثبت 15699در مجموعه آثار تاریخی ایرانن ثبت شده است
آرامگاه میر زبیر
بنا میر زبیر مربوط به دوره ایلخانی است. گرچه گچبری محراب تاریخ ربیع الاول سال ۷۵۱ه. ق را نشان می داده است، اما عده ای بر این عقیده اندکه بنای میر زبیر معبدی مربوط به قبل از اسلام بوده که در زمان امیری از خاندان آل مظفر مرمت و به مسجد تبدیل شده است. این اثر در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۶۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
آرامگاه شاه فیروز
شاه فیروز بنایی است تاریخی مربوط به سدهٔ ۹ ه.ق است و در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان استان کرمان واقع شده متاسفانه سنگ قبرآرامگاه از بین رفته ونمی توان از هویت فرد دفن شده وتاریخ احداث بنا اطلاع دقیقی به دست آورد. مردم محلی بنای شاه فیروزرا آرامگاه لوکایجاربین عضدالدوله ویا فرزند او می دانند و در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۶۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
بادگیر چپقی
بادگیر چپقی سیرجان یکی از منحصربه‌فردترین بادگیرهای ایران و جهان است که برای خانه مرحوم دکتر سید علی‌اصغر رضوی (اولین پزشک شهرستان سیرجان) ساخته شده‌است. به تقلید از دودکش‌ها و هواکش‌های کشتی‌های قدیمی ساخته شده‌است. بادگیر چپقی مربوط به دوره پهلوی اول است. این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۴۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است
شهرستان شهربابک
اثر ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
روستای دستکند میمند
روستای دستکند (صخره‌ای) سه هزار ساله میمند در ۳۰ کیلومتری شهربابک واقع شده است به عنوان هفتمین منظر فرهنگی- طبیعی و تاریخی در جهان موفق به دریافت جایزه مرکوری شده است. در زبان و گویش ساکنان روستا همچنان از کلمات پهلوی ساسانی استفاده میشود که می‌توان تعامل انسان و طبیعت در هزاره دوم میلادی را به خوبی در آن دید. بعضیها قدمت آن را به قرون هشتم و هفتم پیش از میلاد نسبت داده و برخی آن را متعلق به قرون دوم و سوم میلادی و برخی هم بر اساس سنگ نگاره‌ها و نقوش صخره‌ای موجود، قدمت آن را به چند هزار سال قبل می‌دانند. در تیرماه سال ۱۳۹۴ مصادف با چهارم ژوئیه ۲۰۱۵ در سی و نهمین اجلاس میراث فرهنگی یونسکو پرونده منظر فرهنگی میمند مورد بررسی قرار گرفت و در فهرست یونسکو به ثبت رسید
سایر جاذبه های فرهنگی
عمارت موسی خانی
عمارت موسی خانی از بناهای تاریخی زمان قاجاریه است. تاریخ احداث این بنا ۱۲۶۵-۱۲۷۰ هجری قمری و مساحت آن ۷۵۰۰ متر مربع (۲۳۰۰متر مربع زیر بنا، ۵۲۰۰ متر مربع باغ عمارت)می باش. این بنا در تاریخ 12 فروردین 1381 به شماره ۷۲۸۱ ثبت ملی شده‌است
شهرستان عنبرآباد
قلعه سموران
قلعه سموران که از سنگ‌های مرمر متمایل به قرمز ساخته شده است ساختمان قلعه سموران به قرون قبل از اسلام تعلق دارد، ولی درقرون اولیه اسلامی بازسازی شده است ودردوران حكومت سلجوقیان قلعه مشهوری بوده است
شهرستان فهرج
میل نادری مربوط به دوره سلجوقیان است در بازه سال‌های ۱۱۶۰–۱۱۴۹ ه. ق ساخته شده است. میل نادری فهرج به بلندای نزدیک به چهل گز از آجر ساخته شده. این میل به دستور نادر شاه افشار برای راهنمایی کاروانیان بم و فهرج در صد کیلومتری شهر بم بازسازی شده‌است. در فهرج واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
شهرستان کوهبنان
خانقاه ابوسعید
خانقاه شیخ ابوسعید نخستین خانقاه استان كرمان به حساب می‌آید، قبل از زمان شاه نعمت الله ولی وجود داشته است قدمت این بنا به دوره سلجوقی برمی‌گردد. ابوسعید ابوالخیر عارف و شاعر نامدار ایرانی در قرن چهارم و پنجم قمری است. همچنین این خانقاه به‌عنوان محل ریاضت و چله‌نشینی عرفای بزرگی چون شاه نعمت الله ولی و شیخ برهان‌الدین و مریدان ایشان به کار می‌رفت. این اثر در تاریخ 7 اسفند 1386 به شماره ثبت 21486 در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است
قلعه کهنه شعبجره
قلعه کهنه شعبجره قدمت این بنا مربوط به دوره صفوی و در حدود ۵۰۰ سال ارزیابی می شود. این قلعه در روستای شعب جره واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۶۲۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است
شهرستان منوجان
قلعه منوجان
قلعه منو جان قدمت آن مربوط به قرن ششم ه ش می باشد . نشانی این اثر ملی ثبت شده منوجان شهرستان منوجان، مرکز شهر منوجان می باشد. در تاریخ 23 مهر 1384 به شماره ثبت 13571 در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است
شهرستان نرماشیر
قلعه شهید
قلعه شهید نرماشیر مربوط به اوایل دوره قاجار است و در شهرستان نرماشیر، روستای الله‌آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۱۴۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
نظر خود را ثبت کنید