خراسان جنوبی
استان خراسان جنوبییکی از استان های شرق ایران است که مرکز آن، شهر بیرجند است.استان خراسان جنوبی از شمال با استان خراسان رضوی همسایه است و از غرب به اصفهان و یزد می‌رسد. استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان نیز در جنوب خراسان جنوبی جای گرفته‌اند. شرق استان نیز بخشی از مرز مشترک ایران با کشور افغانستان است. خراسان جنوبی با دارا بودن 6 اثر جهانی بیابان لوت، قنات بلده فردوس، باغ و عمارت اکبریه، ژئوپارک طبس و روستای خراشاد و کاروانسراهای سرایان، ده‌محمد، خان و چهل پایه) طبس در کشور سرآمد است
بیرجند
بیرجند، گمان می‌رود در پایانه پادشاهی ساسانیان و توسط زرتشتیان یزدی و کرمانی به عنوان منزلگاهی در کناره کویر و در راه رد شدن از کویر به سوی شمال خراسان بزرگ و ماوراءالنهر بنا شده است .بیرجند نخستین شهر در ایران است که دارای سازمان آبرسانی بوده و بنگاه آبلوله بیرجند به عنوان نخستین سازمان آبرسانی ایران شناخته می‌شود
آثار ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
باغ و عمارت اکبریه
.jpg)
باغ و عمارت اکبریه در گذشته هسته مرکزی روستای اکبریه را تشکیل می داده است. این مجموعه با کاربری مسکونی و حکومتی طراحی و ساخته شده است. باغ و بناهای وابسته به آن در زمینی به مساحت 5/3 هکتار واقع شده و کوشک آن در دو طبقه مجزا ، مربوط به دوره های زندیه تا اوایل دوره پهلوی طراحی و احداث شده و زیربنای آن حدود 2000 متر مربع می باشد. این اثر، در سی و پنجمین اجلاس کمیته جهانی (ژوئن 2011 - پاریس) در ذیل پرونده میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است
بیابان لوت
.png)
بیابان لوت محدوده وسیعی است که بخشهایی از استان های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان را در بر می گیرد. این محدوده بین دو گسل نهبندان در شرق و نای بند در غرب قرار دارد. وسعت حوضه آبگیر لوت، حدود 175 هزار کیلومتر مربع ( یک دهم مساحت کشور) است. در پای کوههای مشرف به کویر بزرگ لوت آثاری از سکونت انسان از هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح مشاهده شده است. پایگاه استانی در روستای دهسلم استان خراسان جنوبی تشکیل شده که وظیفه اطلاع رسانی و خدمات به گردشگران را بر عهده دارند.
پارچه بافی سنتی (تو بافی)
.png)
روستای خراشاد از توابع بخش مرکزی شهرستان بیرجند استان خراسان جنوبی و در فاصله 20 کیلومتری این شهر قرار دارد خراشاد برگرفته از زبان پهلوی به معنای طلوع خورشید است . بر اساس اعلام شورای جهانی صنایع دستی، بعد از بررسی های انجام گرفته، روستای خراشاد از خراسان جنوبی به عنوان روستای جهانی توبافی (حوله بافی) ثبت جهانی شد
باغ های معروف بیرجند
باغ و عمارت رحیم
اين عمارت سال 1315 هـ.ق به فرمان اسماعيل خان احداث شد و به عنوان دارالحکومه مورد استفاده قرار گرفت. این اثر در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
باغ و عمارت معصومیه
.jpg)
عمارت معصومیه در دوره پهاوی احداث شده است چون نگینی زیبا در دل درختان کاج سر به فلک کشیده و سرسبز باغ خودنمایی می کند و همچون عمارت چهل ستون اصفهان، در آب استخر هشت ضلعی مقابل بنا، همچون تصویری در آینه جلوه گر است. این مکان با شماره ۱۱۹۴۳ در ۵ تیر ماه سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است
بناهای تاریخی
ارگ کلاه فرنگی
_2.jpg)
ارگ کلاه فرنگی به عنوان دارالحکومه محل حکمرانی امیر معصوم خان بوده که در اواخر دوره زندیه احداث شده است.در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
مدرسه شوکتیه
این بنا ابتدا در سال ۱۳۱۲ هجری قمری ( ۱۲۶۹ هجری شمسی ) تحت عنوان حسینیه شوکتیه توسط محمد ابراهیم خان علم ساخته شد و در ماه ذی الحجه سال ۱۳۲۶ هجری قمری برابر با ۱۲۸۲ هجری شمسی به مدرسه تبدیل شد که سومین مدرسه ایرانی به شیوه جدید پس از مکتب خانه های سنتی است در سال ۱۳۵۶ با شماره ۱۳۷۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است
شهرستان بشرویه
مساجد تاریخی
حسینیه حاج علی اشرف
حسینیه حاجی علی اشرف مربوط به دوره افشار، که در بشرویه، خیابان ملا عبدالله فاضل تونی ۵ واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۶۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
مسجد جامع رقه
مسجد جامع رقه، مسجدی تاریخی است مربوط به سده ۶ و ۷ ه.ق که در روستای رقه از توابع شهرستان بشرویه واقع شده است. قدیمی ترین سندی که در آن از مسجد رقه نام برده شده سفرنامه ناصرخسرو است. این مسجد در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۱۹۰۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
مسجد میانده
مسجد جامع رقه، مسجدی تاریخی است مربوط به سده ۶ و ۷ ه.ق که در روستای رقه از توابع شهرستان بشرویه واقع شده است. قدیمی ترین سندی که در آن از مسجد رقه نام برده شده سفرنامه ناصرخسرو است. این مسجد در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۱۹۰۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
مسجد ارسک
مسجد ارسک اثری تاریخی مربوط به دوره صفویه است که در شهر ارسک از توابع بخش ارسک شهرستان بشرویه واقع شده است. این مسجد در سال ١٣٨۴ و با شماره ١۵٢۶٩ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
خانه های تاریخی
خانه وساباط مستوفی
خانه و ساباط مستوفی مربوط به دوره قاجار است و در بشرویه، خیابان ملا عبدالله فاضل تونی بشرویه، کوچه مستوفی واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۱۹۲۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
خانه فروزانفر
خانه استاد بدیع الزمان فروزانفر (سماواتی) که بیش از دویست سال قدمت دارد، محل زندگی کودکی استاد بدیع الزمان فروزانفر، از اساتید و چهره های نامدار ادبیات و تاریخ ادبیات فارسی ایران است.این خانه در سال ۱۳۸۵ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۱۶۳۵۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید
سایر جاذبه های فرهنگی
پل ترناو
.png)
پل های ترناو یا پل های آب بر مربوط به دوره ساسانیان - دوره سلجوقیان - دوره ایلخانی است. این اثر در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۷۷۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
آسیاب دهنه رقه
آسیاب دهنه رقه یکی از معدود آثار تاریخی ایران است که هنوز در حال فعالیت است. سازه ای که بیش از چهارصد سال قدمت دارد مربوط به دوره قاجار است و در شمال غربی روستای رقه در بخش ارسک از شهرستان بشرویه واقع شده است. این آسیاب در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۴۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
شهرستان خوسف
مساجد و آرامگاهها
مسجد جامع
.jpg)
مسجد جامع خوسف مربوط به دوره تیموریان تا دوره صفوی است و در داخل شهر واقع شده است. این مسجد چهار شبستان دارد که دارای ارزش تاریخی هستند. این مکان در تاریخ ۱ دی ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۹۵۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
آرامگاه ابن حسام خوسفی
آرامگاه ابن حسام خوسفی از جمله آثار تاریخی و دیدنی خراسان جنوبی ، بیش از پانصد سال قدمت دارد. آرامگاه ابن حسام خوسفی در سال ۹۲۰ هجری قمری ساخته شد و در قرن ۱۳ قمری مورد مرمت قرار گرفته است. این بنا با شماره ثبت ۲۰۵۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
قلعه های تاریخی
قلعه رستم
قلعه رستم یکی از قلعه های اصلی اسماعیلیان قهستان بوده و به نوشته سایت میراث فرهنگی ساخت اولیه قلعه به دوره ساسانیان برمی گردد که توسط اسماعیلیان بازسازی و مجدد مورد استفاده قرار گرفته است. این اثر در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۱۰۱۸۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
قلعه قدیمی خوسف
.png)
قلعه قدیمی خوسف مربوط به دوره افشار است و در خوسف، مرکز شهر واقع شده است. این مکان در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۴۸۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
شهرستان درمیان
مسجد جامع هندوالان
مسجد جامع هندوالان مربوط به دوره تیموریان که در دوره شاهرخ تيموری در حدود سال ۸۰۵ هجری قمری ساخته شده‌است. این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۸۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
آسبادهای طبس مسینا
آسبادهای طبس مسینا یا آسیاب بادی طبس مسینا مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان درمیان، شهر طبس مسینا در استان خراسان جنوبی واقع شده است. این مکان در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۶۶۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
قلعه های تاریخی
قلعه فورگ
در روستای فورگ واقع شده ساخت قلعه فورگ در زمان نادرشاه افشار به وسیله میرزا بقاخان حاکم منطقه شروع شده و پس از وی پسرش میرزا رفیع خان ساختمان قلعه را به اتمام رسانده‌است. این اثر در تاریخ 25 اسفند 1375 با شماره ثبت 3450 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
قلعه طبس مسینا
قلعه طبس مسینا در شهرستان درمیان، واقع شده است. با توجه به پلان مدور قلعه احتمال می رود این اثر متعلق به قبل از اسلام باشد که دردوره اسلامی نیز مورد بهره برداری قرارگرفته است. این مکان در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۲۸۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
قلعه درخش
قلعه درخش یکی از آثار ملی ثبت شده ایران در شهرستان درمیان است که قدمت آن مربوط به قبل از صفویه می باشد و در تاریخ ۲۴ اسفند 1384 به شماره ثبت ۱۵۲۸۴ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است
قلعه مسگ
قلعه مسگ مربوط به دوره زند است و در شهرستان درمیان، روستای مسگ واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۲۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
شهرستان زیرکوه
مسجد جامع افین
مسجد جامع افین بر مبنای شواهد معماری آن را منسوب به دوره تیموری می دانند. برخی معتقدند این بنا در دوره سلجوقی ساخته شده و بعدها از جمله در دوره تیموریان بازسازی شده است. کتیبه ای به خط ثلث از سوره هل اتی بر ایوان آن نقش بسته است. این مسجد در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۸۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
چهار گنبد افین
.jpg)
مزار چهار گنبد یا آرامگاه عمربن داوود از بناهای مربوط به دوره تیموری (قرن هشتم هجری) است و در روستای افین زیرکوه واقع شده است. این مزار خانه شیخ رجب محدث افینی است که در قسمت مرکزی روستای افین قرار دارد. مزار چهار گنبد آرامگاه عمربن داوود است. بنای این مزار وقفی بوده و علاوه بر مزار عمربن داوود مقبره مجتهد و روحانی عالیقدر شیخ محمد باقر درخشی متوفی به سال ۱۳۱۹ دیده می شود
شهرستان سرایان
اثر ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
کاروانسرای سرایان
.jpg)
کاروانسرای سرایان مربوط به دوره صفوی است و درمیدان کوثر شهرستان سرایان واقع شده است. در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، کاروانسرای سرایان به‌همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر (جمعاً ۵۴ کاروانسرا در ۲۴ استان ایران) تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند
مساجد وآرامگاهها
مسجد جامع
مسجد جامع سرایان یکی از جاهای دیدنی سرایان است که معماری زیبا و چشم نوازی دارد. مسجد جامع سرایان مربوط به دوره صفوی است منبر قدیمی مسجد هم اکنون در محفظه ای شیشه‌ای در ایوان مسجد نگهداری می شود. این منبر چوبی بسیار ارزشمند در فهرست میراث منقول کشور به ثبت رسیده است این مسجد در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۷۳۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
مسجد جامع دوحصاران
زمان ساخت این بنا طبق نظر كارشناس باستان شناسي به دوره زندیه نسبت داده می شود. این بنا در داخل بافت تاریخی روستای دوحصاران واقع شده و در سال ۱۳۸۴ با شماره ۱۵۳۱۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است
آرامگاه توران شاه
آرامگاه تورانشاه که از عرفای بزرگ بوده مربوط به جلال الدین تورانشاه است و در سده ۸ و ۹ هجری قمری ساخته شده است. این مکان در تاریخ ۲۴ اسفندماه ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۵۲۸۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
سایر جاذبه های فرهنگی
بازار میثم
محور فرهنگی تاریخی بازار میثم (آهنگران) در محدوده بافت تاریخی سرایان واقع شده. علاوه بر اهمیت فرهنگی تاریخی بازار، ارتباط آن با ۳ بنای ارزشمند دوره صفوی که بازار در اطراف آن واقع شده یعنی حمام، آب انبار و کاروانسرا بر اهمیت آن افزوده است با شماره ۲۹۳۲۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است
آسیاب آبی کاه کوه
آسیاب آبی کاه کوه در شهرستان سرایان است. این بنا در سال ۸۸ و با شماره ۲۸۷۲۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. فعال بودن آسیاب، موقعیت مناسب، قرارگیری در مسیرآب زابر و چشم انداز مناسب منطقه، این محل را به مکانی برای دوستداران طبیعت و بناهای تاریخی تبدیل کرده است
شهرستان سربیشه
سنگ نگاره بیژائم
سنگ نگاره بیژائم مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان - دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان سر بیشه، روستای بیژائم واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۳۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
مسجد پخت
.jpg)
مسجد پخت در شهرستان سربیشه، روستای پخت در دامنه رشته کوه باقران قرار دارد. این مسجد مربوط به دوره زند است و در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۴۸۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
غار چهل چاه
.jpg)
غار چهل چاه مربوط به دوره سلجوقی است و در شهرستان سربیشه، بخش مود، دهستان نهارجان، روستای چنشت واقع شده و این اثر در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۸۵ با شماره ثبت ۱۷۰۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
شهرستان طبس
آثار ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
ژئوپارک طبس
این ژئوپارک با مساحت ۲۲ هزار و ۷۷۱ کیلومتر مربع دارای ۳۹ ژئوسایت زیرمجموعه است که جذابیت‌های زمین‌شناختی فرهنگی و طبیعی قابل توجهی دارد و یکی از مراکز مورد توجه خاص زمین‌شناسان ایران و جهان است. تعدادی از روستاهای هدف گردشگری، اماکن مرتبط با میراث فرهنگی مانند ارگ کهن طبس، سد کریت، کال جنی، باغ گلشن، امامزاده حسین بن موسی الکاظم (ع) از جمله این ژئوسایت‌های شهرستان طبس هستند. ژئوپارک طبس به عنوان سومین ژئوپارک جهانی ایران، روز پنجشنبه ۱۷ آذرماه ۱۴۰۱ رأی مثبت شورای عالی ژئوپارک‌های جهانی یونسکو را دریافت کرد.
امامزاده حسین بن موسی کاظم
.jpg)
امامزاده حسین بن موسی کاظم از فرزندان موسی کاظم و از برادران علی بن موسی الرضا است و آرامگاه وی هم اکنون در طبس، داخل شهر واقع شده است. این اثر مذهبی در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شماره ۳۳۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
کال جنی
کال جنی یا دره جن ها دره ای است که در شمال طبس و در اطراف روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد واقع شده و ۳۵ کیلومتر با شهرستان طبس فاصله دارد. نقش و نگارهای روی دیواره های بلند به ما می گویند که این دره در طول هزاران سال و در اثر فرسایش و حضور سیلاب به وجود آمده است. وجود تونل ها و خانه هایی بنام خانه گبرها در دل دیواره ها از دیگر جدابیتهای این دره است. ساخت این تونلها و حفره ها احتمالا به زمان ساسانیان برمیگردد
باغ گلشن
باغ گلشن مربوط به دوره زند - دوره قاجار است و در طبس واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۰ دی ۱۳۵۵ با شماره ثبت ۱۳۱۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این باغ باشکوه یکی از مهمترین باغهای ایرانی به شمار می رود. باغ گلشن به وسیله میرحسن خان سومین، از سلسله خان هایی که به وسیله نادرشاه به حکومت طبس منصوب شدند، ساخته شده است
ارگ طبس
.jpg)
قدمت آن به بیش از ١٠٠٠ سال پیش برمیگردد. این ارگ در طول تاریخ و در مقاطع مختلف دچار حوادث و آسیب‌هایی شد و بارها تحت بازسازی قرار گرفت. ارگ طبس در ۹ فرودین سال ۱۳۸۷ به شماره‌ی ثبت ۲۳۰۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید
سد کریت
سد کریت یا سد کوریت یک سد تاریخی است که در شهرستان طبس روستای کریت و در فاصله ۵۶ کیلومتری جاده طبس – دیهوک واقع شده‌است. این سد که در سال ۱۳۵۰ (میلادی) احداث گردیده، با ارتفاع ۶۰ متر، تا اوایل قرن بیستم بلندترین سد جهان بوده‌است. در تاریخ ۲۰ اسفند سال ۱۳۷۹ به شماره ۳۵۲۳ در لیست آثار باستانی ایران قرار گرفته‌است.
کاروانسراهای ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
کاروانسرای چهل پایه
کاروانسرای چهل پایه درون دره‌ای به همین نام قرار دارد. این نام از ستون‌های سنگی که احتمال زیاد در گذشته تعداد آنها به چهل عدد می‌رسیده گرفته شده که طی سال‌ها اکثر آنها از بین رفته‌است. این کاروانسرا از بناهای دوره صفویه است که توسط یکی از بزرگان منطقه بم به نام احتشام سلیمان خان بهجت‌الدوله بنا شده است
کاروانسرای خان
کاروانسرای خان با معماری زیبا و قابل توجه از جاهای دیدنی طبس به شمار می آید و در روستای رباط خان و در مسیر جاده قدیم طبس به یزد قرار دارد. کاروانسرای خان مربوط به دوره قاجاریه است. این اثر تاریخی شامل هشتی ورودی، حیاط، اصطبل و حجره هائی در اطراف حیاط شاه نشین و همچنین بادگیر است و تزئینات آجری و بادگیر بسیار زیبا و چشم نوازی دارد.
کاروانسرای ده محمد
این کاروانسرا در مسیر تاریخی یزد؛ طبس به مشهد قرار داشته و قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. دژ و دیواره خارجی آن از سنگ و ساروج و ساختمان سردر و ابنیه داخلی از مصالح آجری استفاده گردیده است. این رباط دارای اسطبل و شاه نشین بوده و اطراف آن رواق‌هایی برای استراحت کاروان‌ها احداث گردیده است. این رباط دارای ۴ دژ در یک طبقه می‌باشد که البته ساختمان سردر و شاه نشین آن در دو طبقه احداث گردیده است
در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، این سه کاروانسرا به‌همراه51 کاروانسرای تاریخی دیگر (جمعاً ۵۴ کاروانسرا در ۲۴ استان ایران) تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند. این مجموعه جهانی به عنوان بیستمین و هفتمین اثر جهانی کشور ایران شناخته می‌شود.
شهرستان فردوس
اثر ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو
قنات بلده
حفر آن احتمالا به دوره ساسانیان باز می‌گردد و حتی ناصر خسرو آن را به کی خسرو نسبت داده است. مجموعه قنوات بلده، 16 رشته قنات فعال (مجموعا 27 رشته) و دو دهنه چشمه دارد و آب آن به یک شاهجو (جوی بزرگ) می‌ریزد. این شاهجو که به دو جوی کوچکتر تقسیم می‌شود، 35 کیلومتر را طی کرده و در طول مسیر خود، زمین‌های کشاورزی و باغات متعددی را در دشت فردوس آبیاری می‌کند. یکی از جالب ترین ابداعاتی که در قنات بلده از آن استفاده شده، گل آلود کردن آب در طی مسیر بوده تا آب به درون زمین نفوذ نکند و از هدررفتن آب جلوگیری شود
مساجد تاریخی
مسجد جامع تون
مسجد جامع تون متعلق به دوره سلجوقیان است و نخستین باری که از آن در کتب تاریخی یاد شده، در احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم مقدسی متعلق به نیمه دوم قرن چهارم هجری است. این مسجد در تاریخ 24 آذر 1354 با شماره ۱۲۲۲ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌است
مسجد جامه سیدی
.jpg)
مسجد سیدی مربوط به دوره تیموریان است که در جنوب غربی شهر تاریخی تون ، کمربندی فردوس واقع شده است. این اثر در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۹۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
سایرجاذبه های فرهنگی
شهر تاریخی تون
.jpg)
شهر تاریخی تون با وسعت حدود ۹۰ هکتار در جنوب غرب شهر فردوس قرار گرفته و بناهای تاریخی ارزشمندی از صدر اسلام تا دوره قاجار را در خود جای داده است. این شهر تاریخی، امروزه توسط اهالی فردوس، با نام «شهر کهنه» شناخته می‌شود. نام این شهر در سال ۱۳۰۸ به فردوس تغییر کرد. شهر تون، در تاریخ ۸ خرداد ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۳۴۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است
مجموعه تاریخی کوشک
مجموعه تاریخی کوشک، شامل مسجد، حمام، حوض‌انبار و آب‌انباری است که در نزدیکی دروازه قاین در شهر تاریخی تون قرار گرفته‌اند. مسجد کوشک، قدیمی‌ترین مسجد استان خراسان جنوبی بوده و بر اساس شواهد معماری موجود و فرم پلان، بنای اولیه آن به سده‌های نخست اسلام برمیگردد. حمام کوشک، در جلوی ایوان ورودی و به صورت زیرزمینی بوده و متعلق به دوره تیموری است. مسجد و حمام کوشک به ترتیب به شماره‌های ۱۱۹۹۲ و ۱۱۹۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌اند
مدرسه علمیه علیا
مدرسه علیا از زیباترین و بی نظیرترین مدارس خراسان می باشد که توسط میر علی بیک بنا گردید. این مدرسه جزء مدارس چهار ایوانی است. احتمالاً تاريخ ساخت این بنا به اوخر دوره تيموري و يا اوايل دوره صفويه بر مي گردد. این مکان با شماره ۱۳۲۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است
شهرستان قائنات
مسجد جامع
مسجد جامع قاین (ذوالقبلتین) با گذشت بیش از یک هزار و 100 سال، اواخر ایلخانی اوایل تیموری همچنان به عنوان بلندترین عمارت قاین و یک شاهکار اصیل ایرانی اسلامی محسوب می شود. این مسجد دو محراب دارد که یکی بسوی کعبه و دیگری بسوی بیت المقدس است. این بنا در سال ۷۹۶ هـ. ق به دستور امیر جمشید قارنی ساخته شده است. این اثر در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شماره ثبت ۲۹۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
آرامگاه بوذرجمهر
مقبره بوذرجمهر يکي از عرفاي نامدار و از شاعران قرون چهارم و پنجم قمري در 5 کيلومتري جنوب قاين بر دامنه کوه ابوذر قرار دارد. ابوذرجمهر قاینی شاعر سده چهارم و ربع اول قرن پنجم هجری قمری است که تدبیر و خرد او موجب رشد ایران در عصر غزنویان شده است. بنای مقبره بزرگمهر قاینی با شماره 2759 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است
قلعه کوه قائن
قلعه کوه قائن یا قلعه حسین قاینی یک اثر تاریخی است که در استان خراسان جنوبی شهر قائن قرار دارد. این بنا در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۸۰۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این دژ یکی از بزرگترین دژهای خراسان جنوبی است که سال ها مرکز حکومت حکام ایالت قهستان و اسماعیلیان بوده است. قلعه فعلی بر ویرانه های قلعه قدیمی قبل از اسلام ساخته شده است
شهرستان نهبندان
مسجد جامع
مسجد جامع میغان مربوط به دوره صفوی تا دوره قاجار است و در شهرستان نهبندان، روستای میغان واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۸۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
قلعه شاهدژ
قلعه «شاهدژ» نهبندان یکی از آثار به جا مانده از دوران قبل از اسلام است که در چند کیلومتری این شهرستان مانند نگینی سنگی خودنمایی می کند. معماری ایرانی قلعه نهبندان منحصر به فرد می‌باشد زیرا سنگ‌های مورد استفاده در این قلعه بدون استفاده از هیچ نوع ساروج یا ملاتی، دیوارهای قلعه را ایجاد کرده‌اند این اثر در تاریخ ۱۵ تیر ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۹۳۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
آسیاب های بادی
آسیاب‌های بادی نهبندان در زمان قاجار در دو طبقه ساخته شده‌اند. طبقه فوقانی به بزرگترین قطعات آسیاب اختصاص داشته و طبق هم‌کف نیز شامل انبارهای نگهداری آرد و گندم بوده است. در طراحی بنای این آسیاب‌ها از نقشه آسبادهای سیستان استفاده کرده‌اند و به‌دلیل نوع کاربری خود، فاقد تزیینات و کاملا ساده هستند. در تاریخ 25 اسفند 1379 با شماره ثبت 3688 به ثبت ملی رسیده است.
نظر خود را ثبت کنید