استان فارس
استان فارس واقع در جنوب غرب ایران، با جمعیتی حدود پنج ملیون نفر، چهارمین استان پر جمعیت ایران می باشد. این استان با مرکزیت شیراز، از شمال به استانهاي اصفهان و يزد ، از غرب به بوشهر و كهگيلويه و بوير احمد، از جنوب به هرمزگان و از شرق به كرمان محدود می باشد. مردم این منطقه، به زبان های فارسی، لری، کُردی، اچمی، قشقایی و عربی سخن می‌گویند.
شیراز
شهر شیراز، مرکز استان فارس یکی از اصلی‌ترین قطب‌های گردشگری ایران می باشد؛ که در جنوب غربی کشور واقع شده است. قدمت این شهر بیش از ۶۵۰۰ سال و اوج شکوه آن به دوران هخامنشان باز می گردد. شیراز از شمال به مرودشت و اردکان، از غرب به ممسنی و کازرون، از جنوب به فراشبند، فیروزآباد، جهرم و فسا و از شرق به استهبان، نیریز و ارسنجان محدود می رسد. گویش این مردم، گویش شیرین شیرازی است. کلم پلو و فالوده دو خوراکی معروف و محبوب مردمان شیراز می باشد.
سایت های تاریخی و مهم شیراز
تخت جمشید
تخت جمشید یا سرزمین پارسه یا پرسپولیس در شمال شرقی شیراز قرار دارد که نماد تمدن پارسی و عظمت در ایران باستان می باشد. این مجموعه که یادگار پادشاهان هخامنشی از ۲۵۰۰ سال پیش در ایران است، ساخت آن در دامنه کوه‌های رحمت، توسط داریوش هخامنشی انجام شد. اسکندر مقدونی در ۳۳۰ پیش از میلاد، به ایران حمله کرد و آن را به آتش کشید. هدف داریوش از ساخت این بنا را میتوان به جا گذاشتن نمادی از ایران باستان مترقی دانست. مجموعه تخت جمشید از سال ۱۹۷۹ یکی از آثار ثبت شده ایران در میراث جهانی یونسکو می باشد.
نقش رستم
نقش رستم یا سه‌گنبدان یا دوگنبدان، کوه حاجی‌آباد، کوه استخر یا کوه نِفِشت، مجموعه‌ای باستانی، واقع در شمال مرودشت می باشد. آرامگاه چهار تن از شاهنشاهان هخامنشی به صورت دخمه ای( داریوش بزرگ، خشایارشاه، اردشیر یکم و داریوش دوم )، نقش برجسته‌های پرشماری از وقایع مهم دوران ساسانیان، بنای کعبه زرتشت و نقش‌برجسته ویران شده‌ای از دوران ایلامیان در این مکان قرار دارند. این مکان در ۲۴ شهریور ۱۳۱۰، با شماره ۲۱، در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
پاسارگاد
شهر پاسارگاد یا شهر سلیمان که در زمان هخامنشی، این شهر باغ باشکوهی با دو کاخ ایرانی و تالارهایی با ستون‌های عظیم‌الجثه بود، اثری از دوران هخامنشی است و در پاسارگاد واقع شده است. مجموعه شامل مسجد، آبنمای باغ شاهی، باغ پادشاهی، کاخ دروازه و بارعام، قصر اختصاصی، آتشکده، دو کوشک، آرامگاه کمبوجیه و کاروانسرای مظفری است. آرامگاه کوروش یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های گردشگری این مجموعه محسوب می‌شود. مجموعه پاسارگاد، سال ۱۳۸۳ در لیست آثار ملی به‌ثبت رسید. قدمت دشت پاسارگاد به دوران پارینه سنگی باز می‌گردد.
مساجد و آرامگاه ها
مسجد نصیرالملک
مسجد نصیرالملک یا مسجد صورتی که قدمت آن به دوره قاجاریه بازمی‌گردد؛ به دستور نصیرالملک ساخته شد. معماری مسجد کار محمد حسن معمار بوده است. این مکان، دارای دو شبستان غربی و شرقی است. در شبستان غربی یا زمستانه، می توان شیشه های رنگی و رقص نور را در روز مشاهده کرد . علاوه بر آن طاق آن، روی ستون‌های سنگی با طرح مارپیچ قرار دارد. طاق مروارید، یکی از زیباترین طاق های موجود در این مسجد شمرده می شود. مسجد نصیر الملک در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۵۸ ه.ش با شماره ثبت ۳۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
مسجد وکیل
مسجد وکیل یا مسجد سلطانی، مسجدی تاریخی مربوط به دوره زندیه در شیراز است که به دستور کریمخان زند ساخته شد. از ویژگی های این مسجد نبود گنبد و مناره و دو ایوانی بودن آن است. این مسجد که دارای دو شبستان جنوبی و شرقی نیز هست، زیبایی را در عین سادگی در نقوش و تزییناتش، به نمایش گذاشته است. شبستان جنوبی با ستون‌های سنگی یکپارچه و مارپیچ از شاخصه‌های معماری ایرانی و از مناطق دیدنی این مسجد است. این اثر ۱۸ تیر ۱۳۱۱، با شماره ۱۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
شاهچراغ
حرم شاهچراغ مجموعه آرامگاهی در مرکز شیراز است که احمد بن موسی و محمد بن موسی، از برادران علی بن موسی الرضا، در آن به خاک سپرده شده‌اند. این حرم پس از حرم علی بن موسی الرضا و فاطمه معصومه، سومین حرم پراهمیت برای شیعه در ایران است. آرامگاه سید میر محمد برادر احمد ابن موسی نیز در صحن شاهچراغ قرار دارد که به سبک معماری آذری بنا شده‌است. بنای شاهچراق در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شده‌است. این زیارتگاه در ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شماره ۳۶۳، در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
علی ابن حمزه
-001.jpg)
آرامگاه علی بن حمزه بن موسی الکاظم یکی از بناهای تاریخی و مذهبی شیراز می‌باشد که در دوره دیلمیان و به دست امیر عضدالدوله دیلمی احداث شده و بخش‌هایی از آن در تیموریان و بعدها پهلوی، مرمت گردیده است. کتیبه بسیار زیبایی به خط ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری، بر روی سنگی سرخ در بالای درگاه صحن آرامگاه نیز دیده می شود. بقعه امامزاده علی بن حمزه (ع) در تاریخ۲۰ فروردین ۱۳۴۵ با شماره ۵۳۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سعدیه
آرامگاه سعدی معروف به سعدیه واقع در شیراز، که مکان خاکسپاری سعدی، شاعر پارسی‌گوی ایرانی است؛ در ابتدا خانقاه وی بوده که او در همان‌جا به خاک سپرده شده‌است. در قرن هفتم توسط شمس‌الدین محمد صاحب‌دیوانی ، مقبره‌ای بر فراز قبر وی ساخته شد. طراح امروزی این آرامگاه محسن فروغی، می باشد. در جوار آرامگاه سعدی، بزرگانی چون شوریده شیرازی به وصیت خود، به خاک سپرده شده اند. این آرامگاه در تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۵۳ به شماره ثبت ۱۰۱۰٫۳ در انجمن آثار ملی به ثبت رسیده‌است.
حافظیه
حافظیه، محل خاکسپاری خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی معروف به لسان‌الغیب، ترجمان الاسرار و لسان‌العرفا، شاعر بزرگ قرن هشتم ایران و یکی از سخنوران نامی جهان می باشد که غزل‌ها و اشعار عرفانی اش، شهره عام و خاص است. آرامگاه او در دوره پهلوی، به دست علی‌اصغر حکمت، برپایه طرحی از آندره گُدار باز طراحی شد. این مکان، در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۰۹ و با عنوان «بقعه خواجه حافظ شیرازی» در فهرستِ آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مجموعه وکیل شیراز
بازار وکیل
مجموعه بازار وکیل یا وکیل‌الرعایا یکی از مشهورترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران است. این بازار که به فرمان کریم خان زند ساخته شده، در مرکز شهر شیراز، قرار گرفته است. بنای بازار وکیل از سال ۱۱۳۷ خورشیدی تا سال ۱۱۵۶ ساخت آن به طول انجامید. این اثر در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۵۱ با شماره ثبت ۹۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این بازار از بهترین آثار بر جای مانده از کریم خان زند است که هنوز از آن استفاده می شود. گمان می‌رود شاه زند پس از دیدن بازار قدیمی لار، طرح آن را در شیراز ریخته‌است.
حمام وکیل
حمام وکیل در دوره زندیه به دستور کریم خان زند ساخته شد. از بخش‌های نگریستنیِ این حمام، بخشی به نام شاه‌نشین است که ویژه شاه بوده‌است. این بنا که اکنون موزه مردم شناسی نیز در آن قرار دارد، با شماره ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. از ویژگی های بارز حمام وکیل این است که از پیشرفته‌ترین و اصولی‌ترین معماری زمان خود بهره‌مند است. مثل طراحی زاویه ای برای ورودی رختکن که مانع خروج گرما و ورود سرما می شده است.
باغ ها و خانه های سنتی شیراز
نارنجستان قوام
خانه قوام یا باغ نارنجستان قوام که از عمارات دوره قاجاریه شیراز است، محل اقامت حاکم شیراز بوده است. لقب «نارنجستان» هم از درختان نارنج حیاط این عمارت می‌آید. امروزه این مکان با عنوان موزه نارنجستان در اختیار دانشگاه شیراز قرار دارد. خانه قوام بین سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۸ خورشیدی مورد استفاده مؤسسه آسیایی دانشگاه پهلوی، تحت سرپرستی آرتور اپهام پوپ بود. این بنا یکی از زیباترین ایوان های دو ستونی شهر شیراز را دارد که مجموعه از هنر های تزیینی است. این مکان با شماره ۱۰۷۳ به ثبت ملی رسیده است.
خانه زینت الملوک
خانه زینت‌الملک متعلق به دوره قاجار است که ساخت آن در حدود سال ۱۲۹۰ ه.ق توسط علی محمد خان قوام الملک دوم آغاز شد و در سال ۱۳۰۲ ه.ق به پایان رسیده‌است. این خانه به دلیل وجود راهی مخفی به خانه قوام، به عنوان اندرونی محسوب می شده است و تنها محارم اجازه ورود به آن را داشته اند. در زیرزمین این بنا که به عنوان موزه مادام توسو شناخته می شود، میتوان مجسمه مشاهیر فارس را مشاهده کرد. این مکان در ۱۰ آدر ۱۳۵۴، با شماره ۹۳۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
باغ نظر
باغ نظر، باغ‌موزه، باغ شاهزاده، عمارت کلاه‌فرنگی، موزه پارس، آرامگاه وکیل، عمارت چهارفصل یا باغ حکومتی مکانی متعلق به دوره زندیه در شیراز است. این محل مجموعه ای از باغ و عمارت هشت ضلعی کلاه فرنگی است که در قدیم، محل پذیرایی از مهمانان، سفیران خارجی و انجام مراسم رسمی و اعیاد گوناگون بوده‌است. این مکان که محل دفن کریم خان زند نیز هست، به دستور وی ساخته شده است. این اثر در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ثبت ۲۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
باغ عفیف آباد
باغ عفیف‌آباد یا گلشن که از زیباترین باغ‌های تاریخی شیراز است، در محله عفیف آباد شیراز جای گرفته‌است. این باغ که یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های ارتش خاورمیانه در آن وجود دارد؛ در زمان صفویه، از املاک حاکم فارس بوده‌است. باغ عفیف آباد نمونه کاملی از هنر گل‌کاری ایرانی است. سازنده عمارت باغ، میرزا علی محمدخان قوام الملک دوم است که در سال ۱۲۸۴ ه.ق آن را احداث نمود. مجموعه عفیف آباد، با شماره ۹۱۳ و در سال ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
باغ ارم
باغ ارم یک باغ ایرانی تاریخی در شهر شیراز است و شامل چند بنای تاریخی و باغ گیاه‌شناسی می‌شود. این باغ در روزگار سلجوقیان و آل اینجو نیز پابرجا بوده‌است. باغ ارم تنوع گیاهی بسیار بالایی دارد؛ به شکلی که محوطه آن، در قالب یک نمایشگاه از انواع گل‌ها و گیاهان درآمده‌است. در حال حاضر این مجموعه در اختیار دانشگاه شیراز است. باغ ارم در۱۴ آبان ۱۳۵۳ با شماره ۱۰۱۳، در فهرست آثار ملی و بعلاوه در تاریخ ۶ تیرماه ۱۳۹۰، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت گردیده است.
باغ جهان نما
باغ جهان نما که کهن ترین باغ شیراز است، همچون سه باغ مشهور دیگر یعنی باغ ارم، باغ دلگشا و باغ تخت در دوره آل مظفر و آل اینجو (قرن هشتم هجری قمری) در نهایت آبادانی بوده‌است. ابن عربشاه مورخ دوره تیموری آنرا زینت الدنیا نامیده است. عمارت زیبای میان باغ نیز، به دستور کریم خان زند درسال ۱۱۸۵ هجری قمری ساخته شد. نام این باغ از ۲ آبان ۱۳۵۱ با شماره ۹۲۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است.
باغ دلگشا
باغ دلگشا یکی از باغ‌های تاریخی شیراز بوده و در ناحیه آرامگاه سعدی قرار دارد. پیشینه آبادانی و دیرینگی این باغ به دوران پیش از اسلام و زمان فرمانروایی ساسانیان می‌رسد. عمارت باغ، به شیوه معماری کاخ‌های ساسانی بیشاپور ساخته شده‌است که از یک تالار با چهار شاه‌نشین شکل گرفته‌است. ساخت این عمارت در دوره زندیه انجام گرفته‌است. این بنا دارای یک ایوان با دو ستون است و روی گچ، شعرهایی از شوریده به خط نستعلیق نگاشته شده‌است. این مجموعه در ۷ مهر۱۳۸۱ با شماره ۹۱۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
باقی آثار مهم شیراز
دروازه قرآن
دروازه قرآن دروازه ای به جای مانده در شیراز است که به دستور عضدالدوله دیلمی ساخته شده‌است. وجه تسمیه آن بخاطر قرآنی است، که به دستور امیر در آن گذاشته شده بود تا مسافرین به سلامت از زیر آن عبور کنند. این طاق به مرور زمان به خرابی رفت، تا این که در زمان کریم خان زند از نوساخته شد و قرآن معروف به «هفده من» که منسوب به خط سلطان ابراهیم نوه شاهرخ تیموری، در اتاقک بالای آن گذاشته شد. قران مذکور در حال حاضر در موزه پارس شیراز نگهداری می‌شود. این بنا در ۱۹ آذر ۱۳۷۵ با شماره ۱۸۰۰، جز آثار ملی ایران به ثبت رسید.
ارگ کریمخان
ارگ کریمخانی که در شهر شیراز قرار دارد، از آثار دوره زندیه است که توسط کریمخان زند در سال ۱۱۸۰ هجری قمری ساخته شده است. این ارگ که محل حکومت و زندگی کریمخان بود؛ در دوران قاجار به عنوان دارالحکومه و در دوران پهلوی به عنوان زندان شهربانی استفاده می شد؛ بعلاوه در سال ۱۳۵۰ در اختیار اداره فرهنگ و هنر وقت قرار گرفت. در حال حاضر عنوان موزه بزرگ فارس را دارد. ارگ کریمخان در ۱۴ خردادماه سال ۱۳۵۱ با شماره ثبت ۹۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نظر خود را ثبت کنید