استان قزوین-قزوین

استان قزوین

استان قزوین با مرکزیت قزوین از دو ناحیه کوهستانی و دشتی تشکیل شده است. استان از سمت شمال شرقی با استان مازندران، از سمت شمال با استان گیلان،  از سمت شرق و غرب به ترتیب با استان‌های تهران و زنجان و از جنوب با استان‌های مرکزی و همدان همسایه می‌باشد. مجموعه تاریخی فرهنگی سعدالسطنه در یونسکو با عنوان تنها اثر ثبت جهانی در استان قزوین می باشد

شهرستان قزوین

قزوین از نظر تعداد جاذبه های تاریخی جزو پنج شهر نخست ایران محسوب میشود. شهر قزوین در زمان حکومت صفوی ۵۷ سال پایتخت ایران بوده و به همین دلیل دارای اماکن و موزه‌های تاریخی بسیاراست. قزوین پایتخت بزرگ خوشنویسی ایران، علاوه بر سوابق تاريخي و کشاورزي يکي از قطبهاي بزرگ صنعتي ايران نیز محسوب مي شود. در سالهای اخیر بین دو شهر قزوین و پروجا ایتالیا برای ایجاد همبستگی و اتحاد بیشتر انسانی و فرهنگی تفاهم نامه خواهر خوانده امضا شده و با چند شهر دیگر جهان نیز خواهر خوانده اعلام شده است.

اثر ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو

کاروانسرای سعدالسلطنه

کاروان‌سرای سعدالسلطنه به دستور «سعدالسلطنه» حاکم وقت قاجاریه قزوین ساخته شد. ارزشمندترین قسمت این بنا، چهار سوق آن است که از تقاطع قائم دو راسته ایجاد شده و بر فراز آن گنبد بزرگ کاشی‌کاری شده‌ای قرار دارد. چهار طرف گنبد را، چهار نیم‌گنبد با رسمی‌بندی و نورگیر فراگرفته‌اند که فضا را بزرگتر نشان می‌دهد. در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، کاروانسرای سعدالسلطنه به‌همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر (جمعاً ۵۴ کاروانسرا در ۲۴ استان ایران) تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند

سایر جاذبه های قرهنگی

مساجد وآرامگاهها

امامزاده حسین

بقعه متبرک شاهزاده حسین(ع) قزوین فرزند بلافصل امام رضا (ع) متوفای ۲۰۱ هجری قمری از قرن سوم هجری به بعد همواره زیارتگاه مردم قزوین بوده است، تا جایی که سبب شده تا آرامگاه بسیاری از دانشمندان، سخنوران و بزرگان قزوین در این محل قرار گیرد. این بنا که اصالتا مربوط به دوره ایلخانی است در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شمارهٔ ثبت ۳۳۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

پیغمبریه

آستان متبرک چهار انبیا و امامزاده صالح (ع) شهر قزوین از اماکن زیارتی مشهور قزوین است که علاوه بر ارزش مذهبی از قدمت و اصالت تاریخی کهن نیز برخوردار است. از کهن ترین زیارتگاه های مقدس در نزد پیروان ادیان یهود، مسیحیت و اسلام در ایران و در شهر قزوین واقع شده است. بقعه " چهار انبیاء" یا "پیغمبریه" شهر قزوین که مدفن چهار تن از پیامبران بنی اسرائیل است، یکی از معدود آثار تاریخی و مذهبی پیش از اسلام و حتی پیش از میلاد مسیح است که زیارت آن نزد سه آیین ابراهیمی ارزش دینی بسیار دارد.تاریخ ساخت بنای فعلی پیغمبریه به دوران صفویه برمی ‌گردد که در ادوار بعدی بازسازی و تکمیل شده ‌است.این مکان در تاریخ ۷ آذر ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۷۴ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

مسجد عتیق

مسجد جامع قزوین یا مسجد جامع عتیق یا مسجد جامع کبیر از بزرگ‌ترین مساجد ایران و کهن ترین مسجدجامع ایران است. بنای نخست آن برروی آتشکده ای ازدوران ساسانیان ساخته شده است که آتشکده دربخش ایوان جنوبی بوده است. این مسجد چهار ایوانی به فرمان هارون الرشید در سال ۱۹۲ هجری ساخته شده است. آثار معماری چند دوره در این بنا مشاهده می‌ گردد که بعد از قسمت مربوط به دوره ساسانی، قدیمی‌ ترین بخش آن متعلق به سده دوم اسلامی است. ایوان‌ ها در دوره صفوی بازسازی شده اما ایوان شرقی در دوره قاجار مرمت گردیده است.این مسجد درسال 1310 به شماره 121 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است

مسجد و مدرسه صالحیه

مسجد حیدریه

مسجد حيدريه با تزيينات گچبري زيباي خود يکي از عالي ترين بناهاي معماري ايران به شمار ميرود. درباره تاريخ ساخت آن اطلاع دقيقي در دست نيست. مسجد احتمالا همان مسجدي است که حمدالله مستوفي و امام رافعي آن را به نام جامع اصحاب ابوحنيفه خوانده اند این اثر در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۱۲ با شمارهٔ ثبت ۲۰۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

مسجد النبی

آرامگاه حمدالله مستوفی

نویسنده و تاریخ نگار عهد ایلخانیان که آثار ارزشمند او تا به امروز شهرت خود را در میان دوست داران علوم مختلف حفظ کرده است.مزار او در سردابی واقع شده که بر روی آن بنایی به شکل مربع ساخته اند که بیش از گنبد به هشت ضلعی مبدل شده و دور تا دور آن مقرنس کاری است. گنبد فیروزه ای مخروطی آن و کتیبه ای لاجوردی رنگ که به خط ثلث به معرفی پدران و آثار مستوفی اشاره شده است. این اثر در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شمارهٔ ثبت ۳۳۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

سایر آثار تاریخی

کلیسای کانتور

کلیسای کانتور معروف به «برج ناقوس» در جنگ جهانی دوم در زمان اشغال ایران به دست روس‌ ها در شهرستان قزوین ساخته شد. این كلیسای كوچك مانند سایر كلیساها دارای طرحی چلیپایی است و محراب آن رو به شرق است. بالای آن برج ناقوس كلیسا با ارتفاع حدود یازده متر به چشم می خورد. این مکان در تاریخ 20 آبان ۱۳۷7 با شمارهٔ ثبت 2167 به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است

بازار قزوین

 مجموعه بازار قزوین با معماری جالب و قدیمی خود، یکی از مکان‌ های دیدنی شهر قزوین است. این بازار دارای قدمتی چند سده ای است و بنای کنونی آن یادگاری از دوره های صفویه و قاجاریه می باشد. ساختار و معماری بازار قزوین زیبایی سحر انگیزی دارد. بازار قزوین با شماره ۱۰۲۱ در تاریخ ۵ دی ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

سردر عالی قاپو

سردر عالی قاپو یکی از آثار تاریخی و گردشگری در شهر قزوین است که در ابتدای خیابان سپه – نخستین خیابان ساخته شده در ایران – قرار دارد. این بنا سردر یکی از هفت در ورودی به ارگ سلطنتی صفویان بوده است. و در اصلی جنوبی است که به خیابان و میدان شاه باز می‌شده و تنها در از این مجموعه است که اکنون به یادگار مانده است.این بنا در ۳۱ تیر ۱۳۱۳ بشماره 213 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

کاخ چهل ستون

عمارت چهلستون یا کلاه فرنگی یکی از آثار مهم دوره صفویه در قزوین است و تنها کوشک باقی مانده از مجموعه کاخ های سلطنتی روزگار شاه طهماسب است. این بنا در دوره قاجاریه توسط محمد باقر سعدالسلطنه فرماندار وقت قزوین بازسازی شد و چهلستون نام گرفت.نقاشی های دیواری طبقه اول نمونه ای از هنر نگارگری مکتب قزوین و دارای شهرت جهانی است. عمارت چهلستون در بهمن ماه سال ‎ ۱۳۳۴به شماره ‎ ۳۸۹در فهرست آثار تاریخی ایران ثبت شد.

خیابان سپه

خیابان سپه قزوین نخستین خیابان طراحی ‌شدهٔ ایران است که در دورهٔ صفوی در زمان پایتختی قزوین احداث شد. این خیابان از مهمترین آثار دوران صفویه است که با وسعتی افزونتر از آنچه در حال حاضر دارد، در عصر شاه طهماسب و شاه عباس اول برای پذیرایی ازسفرای دول بیگانه و بزرگان استفاده شد در سال ۱۳۸۷ رسماً به عنوان اولین خیابان ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

قلعه الموت

قلعه الموت در شمال غربی استان قزوین و در نزدیکی روستای گازر خان قرار دارد. شهرت این قلعه به خاطر حسن صباح مروج مذهب اسماعلیه در دوره سلجوقی است. این اثر تاریخی در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۲۵۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

شهرستان آبیک

مقبره رئیس المجاهدین آبیک

مقبره رئیس المجاهدین آرامگاه میرزا حسن شیخ الاسلام از رهبران ملی مشروطه خواه است. این بنا که در شهرستان آیبک واقع شده مربوط به دوره قاجار است و در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۶۸۳ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

امامزاده علی

در ۳۰ كيلومتري شمال شرق قزوين و در كنار گورستان قديمي روستاي شكر ناب از توابع شهرستان آبيك، بناي امامزاده اي قرار دارد كه از آثار قرن هشتم و نهم هجري است. وی از نوادگان امام رضا (علیه السلام) می باشد و به امامزاده علي بن عون بن علي بن اميرالمؤمنين (علیه السلام) معروف است.

شهرستان آوج

برج های دوگانه خرقان

برج‌های دوگانه خرقان دو برج آجری دوره سلجوقی هستند که با فاصله ۲۹ متری از یکدیگر و در فاصله یک کیلومتری روستای حصار از توابع دهستان خرقان قرار دارند.گره‌چینى و نقوش هندسى آجرکارى دوره سلجوقى، در این بنا به کمال رسیده‌است. اجرای آجرکاری این برج‌ها حاکی از مهارت بالای سازندگان آن است و این بنا را یکی از چشمگیرترین بناهای قرن پنجم قمری بدل کرده‌است. نخستین نمونه گنبدهای نار (پیازی و نیم‌کره) و گنبدهای دو پوسته گسسته (میان‌تهی) در این برج‌ها دیده می‌شود و آن را از نظر پیشتازی در این عرصه مهم می‌کند.این اثر در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۱۳۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

شهرستان البرز

عمارت اربابی الوند

این بنا که از آثار به جای مانده از اواخره دوره قاجار و اوایل پهلوی است، منزل مسكوني ارباب منطقه الوند بوده و مالكيت آن متعلق به موقوفات خاندان شيخ الاسلام است. عمارت اربابی که در نزدیکی تپه تاریخی الوند قرار گرفته در فهرست میراث ملی غیر منقول به ثبت رسیده است.

شهرستان تاکستان

بقعه پیر

در جنوب شهر تاكستان برجي آجري از بناهاي دوره سلجوقي برجاي مانده است كه به نام بقعه پير شناخته مي شود . اين آرامگاه يك چهار طاقي است و از تزئينات فراوان و كهن اين بنا دو رج طاق نماهاي كوچك سه كولي تزييني باقي مانده است كه به كمك آجركاري و بند كشي هاي نقش دار از زیبایی خاصی برخوردار است. این اثر در تاریخ ۱۱ آذر ۱۳۳۰ با شمارهٔ ثبت ۳۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

قز قلعه

قز قلعه تاکستان مربوط به دوره ساسانیان است و در نزدیکی روستای آبکلو واقع شده است. این مکان در تاریخ ۹ آبان ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۴۱ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.