استان اصفهان
استان اصفهان واقع در مرکز ایران، ششمین استان پهناور و سومین استان پرجمعیت ایران است. جمعیت استان، از فارس‌ها، گرجیها، لرهای بختیاری، ترک ها، ارامنه و یهودی‌ها تشکیل شده است. مرکزیت آن، شهر اصفهان و مهم ترین شهر های این استان، اصفهان، کاشان، نجف‌آباد و خمینی شهر می باشند. این استان از شرق به استان‌های یزد و خراسان جنوبی، از شمال به استان‌های سمنان، قم و مرکزی، از غرب به استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری، از جنوب به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس محدود است.
اصفهان
شهر اصفهان، مرکزیت استان اصفهان و به عنوان سومین شهر پرجمعیت ایران شناخته می‌شود. این شهر که در سال ۲۰۰۶ به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام معرفی شد؛ لقب نصف جهان را نیز به خود اختصاص داده است. گویش این مردم، اصفهانی است و از آداب و رسوم این مردمان می‌توان به مراسم‌های گلاب‌گیری، شب اسفند، آتش افروزی، چله بزرگ و کوچک، چهارشنبه سوری و عید نوروز اشاره کرد. در این شهر سه اثر میدان نقش جهان، چهل ستون و مسجد جامع اصفهان ثبت میراث جهانی یونسکو شده اند. از غذاهای معروف آن می توان به بریانی، کله جوش و قیمه ریزه و از خوراکی های معروف می توان به خورشت ماست و گوش فیل با دوغ اشاره کرد. سوغات معروف این شهر، گز، پولکی، پارچه قلمکار، میناکاری، خاتم کاری و فیروزه کوبی می باشد.
میدان نقش جهان
میدان نقش جهان، دومین میدان بزرگ جهان می باشد که دارای چهار بنای مهم شامل عمارت عالی قاپو در غرب، مسجد شیخ لطف الله در شرق، مسجد شاه در جنوب و سر در بازار قیصریه در شمال است؛ در قدیم میدان کوچکی بوده که به میدان عراق شناخته می شده است و شاه عباس اول (دوره صفوی) دست به گسترش آن می زند. میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ به شماره ۱۰۲ در فهرست آثار ملی ایران و در اردیبهشت ۱۳۵۸ به شماره ۱۱۵ در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
بنا های مهم میدان نقش جهان
مسجد شاه
مسجد شاه که با نام‌های مسجد سلطانی، مسجد امام، مسجد جامع عباسی نیز شناخته می شود؛ در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار دارد و شاهکار معماری، کاشیکاری و نجاری در قرن یازدهم هجری است . این بنا که در ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ۱۰۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید؛ به عنوان اثر ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو نیز شمرده می شود. مسجد شاه به دستور شاه عباس اول ساخته شد. معمار این بنای باشکوه، استاد علی اکبر اصفهانی بوده است و خوشنویسانی چون علیرضا عباسی، عبدالباقی تبریزی، محمد رضا امامی، محمد صالح امامی در آن کتیبه نگاری کرده‌اند.
عالی قاپو
عمارت عالی قاپو (آلا قاپو)، در زمان شاه عباس اول به صورت عمارتی ساده ساخته شد و بعدها طبقاتی به آن اضافه شد. این عمارت، دارای شاهکارهای مینیاتور اثر رضا عباسی و اتاق صوت می باشد. علاوه بر اینها در گذشته، محل پذیرایی مهمانان ویژه شاه، تماشای چوگان و جشن های داخل میدان و محلی برای رسیدگی به امور مملکت بوده است. این اثر در۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ۱۰۴، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف‌الله (ساخته شده در ۱۶۰۲ - ۱۶۱۹ میلادی) یکی از مسجد های تاریخی اصفهان، در ضلع شرقی میدان نقش جهان، که شاهکاری از معماری و کاشیکاری قرن یازدهم هجری است و توسط استاد محمدرضا اصفهانی و به دستور شاه عباس اول ساخته شده‌است. این مکان که برای تجلیل شیخ لطف‌الله مَیسی بنا گردیده، دارای گنبد نخودی رنگ است و مناره و شبستان ورودی ندارد. این اثر در ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۰۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سر در بازار قیصریه
این سردر، که ورودی بازار قیصریه یا شاهی اصفهان می باشد، در ضلع شمالی میدان نقش جهان قرار دارد؛ که در دوران صفویه( قرن یازدهم هجری)، در سه طبقه ساخته شده بود که طبقه سوم آن نقاره خانه قرار داشت و طبقه اول و دوم آن برای امور صنفی و بازرگانی مورد استفاده قرار می گرفته است. از زیبایی های این بنا، نقاشی های رضا عباسی است که جنگ شاه عباس با ازبکان را نشان می‌دهد. سر در بازار قیصریه در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
بازار قیصریه
بازار قیصریه یا بازار شاهی، که از بزرگ‌ترین و مجلل‌ترین مراکز خریدوفروش در دوران صفویه بوده است، در شمال میدان نقش جهان قرار دارد. این بازار از سردر قیصریه شروع، به بازار چیت‌ساز‌ها و از آنجا به بازار دارالشفا منتهى می‌شود. این محل که به دستور شاه عباس اول ساخته شد، در دوره صفویه مرکز فروش پارچه و فرش‌های گران‌بها بوده و شرکت‌های تجاری خارجی نیز در آن حجره‌هایی داشتند. بازار قیصریه در۱۶ شهریور ۱۳۷۷ با شماره ۲۱۱۷ ،به ثبت ملی رسیده است.
میدان کهنه و بنا های مهم آن
میدان کهنه( عتیق یا سبز میدان )
میدان کهنه اصفهان یا میدان عتیق یا سبزه میدان ، یکی از جاهای دیدنی اصفهان بوده و امروز به نام میدان امام علی علیه السلام شناخته می‌شود. این میدان که در دوران سلجوقی مرکز حکومت سلجوقیان بوده است؛ در عصر صفوی، از رونق افتاد و از آن پس به عنوان میدان کهنه شناخته شد. میدان کهنه اصفهان، مسجد جامع اصفهان را که یکی از آثار ملی ایران است، به بنای هارونیه متصل کرده و از سویی دیگر، ارتباط مدرسه و کاروانسرای کاسه گران و بازار بزرگ اصفهان را فراهم نموده است.
مسجد جامع عتیق اصفهان
مسجد جامع اصفهان که به مسجد جامع عتیق و مسجد جمعه اصفهان هم معروف است، قدمت آن به قرن دوم هجری قمری بازمی‌گردد. طاقهای چشمه‌ای، ایوانهای چهارگانه، سردرها، جرزهای آجری و تزئینات متفاوتی که متناسب با معماری هر دوره از تاریخ ایران و در سبک‌های خراسانی (یا عربی) و رازی در این مسجد به کار برده شده، آن را الگوی ساخت دیگر مساجد کرده است. این بنا در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ۹۵ ثبت ملی شده است.
کاخ ها، عمارات و دیگر بنا های مهم اصفهان
عمارت چهلستون
کاخ چهلستون اصفهان که به دستور شاه عباس اول ساخته شد، از آثار باقی مانده مربوط به دولت خانه صفوی می باشد. وی، کوشکی درمیان باغ بنا نهاد که این کوشک هسته اولیه کاخ را تشکیل داد. ایوان اصلی کاخ چهلستون بر بیست ستون استوار است. بسیاری از محققان وجه تسمیه کاخ را انعکاس بیست ستون روی استخر زیبا و بزرگ عمارت می‌دانند. این اثر در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ ، با شماره ثبت ۱۰۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مدرسه چهارباغ
مدرسه چهارباغ که مدرسه سلطانی و مدرسه مادرشاه نیز نامیده می‌شود، آخرین بنای تاریخی باشکوه دوران صفوی در اصفهان است که برای تدریس و تعلیم به طلاب علوم دینی در دوره شاه سلطان حسین، ساخته شده‌است. این مدرسه در ضلع شرقی خیابان چهارباغ قرار دارد. این بنا ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ۱۱۶ به ثبت ملی رسیده است.
چهارباغ عباسی
پس از میدان نقش جهان، دومین محور مهم که در دوران شاه عباس اول ساخته شد، چهارباغ عباسی است. و یکی از ورودی های دولت خانه صفوی، دروازه دولت محسوب می شد. که چهارباغ از دروازه دولت شروع می شد تا دروازه شیراز به اتمام می رسید. از دروازه دولت تا هزار جریب حدود سی باغ وجود داشته است. چهارباغ عباسی در واقع مجموعه‌ای از چند چهارباغ است که نام یکی از آن‌ها را بر تمامی مجموعه نهاده‌اند. این اثر در ۱۵ دی ۱۳۱۰با شماره ۱۰۹ ،ثبت ملی شده است.
کاخ هشت بهشت
کاخ هشت بهشت یک کاخ تاریخی در شهر اصفهان است که در دوران صفویان و در سال ۱۰۸۰ قمری ساخته شده‌است. ساختمان این کاخ در دو طبقه در میان باغی بزرگ بنا شده‌است. سبک معماری آن به شیوه اصفهانی است. این بنا با طاقهای زیبا و تزئینات فراوان یکی از نمونه‌های درخشان معماری عصر صفویه به‌شمار می‌رود. این قصر از همان ابتدای احداث «کاخ هشت بهشت» «هشت به هشت» و «هشت در بهشت» نامیده می‌شده‌است. این اثر در۲۲ آذر ۱۳۱۳ با شماره ۲۲۷، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منارجنبان
منارجنبان یکی از آثار تاریخی اصفهان است. این بنا در سال ۷۱۶ قمری ساخته شده و عارفی به نام «عمو عبدالله کارلادانی» در آن به خاک سپرده شده‌است. کارلادان یکی از روستاهای معروف منطقه ماربین باستان است. نکته قابل توجه درباره این بنای تاریخی این است که با حرکت دادن یک مناره، مناره دیگر نیز به حرکت و جنب و جوش می‌آید و لازم است ذکر شود، هر مناره دارای پهنای نه متری و بلندای هفده متری می‌باشد. این بنا در۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شماره ثبت ۳۴۹، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کلیسای وانک
کلیسای وانک( آمناپرکیچ) بزرگ‌ترین و معروف‌ترین کلیسای ایران به شمار می‌رود که متعلق به قرن ۱۷ میلادی است و هم‌چنان کلیسای جامع ارامنه، در محله جلفای اصفهان است. کلیسای وانک، علاوه برجایگاه مذهبی، تبدیل به مکانی اداری و مرکز رویدادهای اجتماعی نیز شد. در طول سال‌‌های بعد نخستین چاپخانه با ماشین چاپ در ایران و خاورمیانه، در حیاط این کلیسا تاسیس شد. این بنا در۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ۸۵ به ثبت ملی رسیده است.
جلفا
محله جلفا یکی از بهترین جاهای دیدنی اصفهان است که میان هتل جلفا، میدان جلفا و کلیسای وانک قرار دارد و از پرترددترین محله‌های اصفهان محسوب می‌شود. این محله، محل سکونت ارامنه اصفهان است که در زمان شاه عباس اول ساخته شد. شهرک هایی مثل جلفا در دوران صفویه، پس از میدان نقش جهان و چهارباغ عباسی، سومین محور مهم گردشگری اصفهان محسوب می شدند.
آتشگاه اصفهان
آتشگاه اصفهان، قلعه ماربین یا دژ مهربین، از کهن‌ترین یادگار‌های تاریخی دوره ساسانی است که بر فراز کوه آتشگاه و در غرب شهر اصفهان واقع شده است. این آتشکده یکی از هفت آتشکده بزرگ و مهم دوران ساسانیان محسوب می‌شود. در این بنا سازه ای گرد و دارای هشت گوشه، از جنس خشت دیده می‌شود که احتمالا موبدان زرتشتی آتش جاودان را در این مکان نگهداری می‌کردند. این مکان در۱۱ آذر ۱۳۳۰ با شماره ۳۸۰، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تخت فولاد اصفهان
تخت فولاد نام قبرستان قدیمی شهر اصفهان است که به نام‌های لسان‌الارض، بابا رکن‌الدین و خاشعي نیز نامیده شده و متعلق به دوران قبل از اسلام است. بر اساس روایت شاردن در دوره دیلمیان، یکی از سرداران نظامی به نام «پولاد بازو» در این محل قصر کوچکی داشته‌است و تخته سنگی سکو مانند را برای نشستن و تماشای رقابت کشتی‌گیران ساخته بود. همچنین سنگ قبری از عارف قرن پنجم به نام «بابا فولاد حلوایی» در این قبرستان وجود دارد. این مکان در۲۶ خرداد ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۳۵ در فهرست آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.
پل های مهم اصفهان
سی و سه پل
سی‌وسه پل یا پل الله وردی خان به‌عنوان یکی از نمادهای اصفهان است. پلی است با ۳۳ دهانه که زیرنظر الله‌وردی‌خان اوندیلادزه و با معماری استاد حسین بنا اصفهانی بر روی زاینده‌رود در اصفهان و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده و جای برگزاری مراسم جشن آب‌پاشان و همچنین مراسم خاج‌شویان ارامنه اصفهان در دوره صفویه بوده‌است. این اثر در۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
پل خواجو اصفهان
این پل را بنام های پل شاه، پل بابا رکن‌الدین (مسیر رفتن به خانقاه و آرامگاه بابا رکن‌الدین و تخت فولاد) و پل حسن‌بیگ یا پل شیراز هم نامیده‌اند و از بناهای دوران شاه عباس دوم صفوی(۱۰۶۰ هجری) است. پل خواجو به خاطر معماری و تزئینات کاشیکاری آن از دیگر پل‌های زاینده رود مشهورتر است. این پل که بیشتر به منزله سد و بند بوده در قسمت شاه نشین خود مزین به نقاشی های زیبایی است. این اثر در ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ۱۱۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پل مارنان( ماربین)
پل مارنان یا ماربین پلی تاریخی در اصفهان و احتمال زیاد متعلق به دوران ساسانی می باشد که در دوران صفوی بازسازی شده است. این پل برای عبور و به عنوان بند نیز استفاده می شده است. این پل تاریخی در ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شماره ۱۰۲۱۲، به ثبت ملی رسیده است.
پل چوبی
پل چوبی یا پل جویی، بر روی رودخانه زاینده رود و واقع در شهر اصفهان می باشد که در سال ۱۰۶۵ قمری به دستور شاه عباس دوم ساخته شده است.این پل که میان دو پل الله‌وردی خان و پل خواجو قرار دارد؛ در گذشته برای رفت‌وآمد ازکاخ هفت‌دست و کوشک آیینه‌خانه استفاده می‌شده است. این پل در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۵۵، با شماره ۱۳۰۵، ثبت ملی شده است.
پل شهرستان
پل شهرستان، پل جی یا پل جسر حسین، یکی از قدیمی ترین پل های اصفهان است که قدمت آن به دوران ساسانیان باز می گردد که در دوره های اسلامی ای چون سلجوقی و دیلمی بناهای روی آن ساخته شده است. این اثر تاریخی در یک دی ۱۳۴۸ با شماره ثبت ۸۸۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نظر خود را ثبت کنید